ILANG POSISYONG PAPEL NG IBA'T-IBANG ORGANISASYON, UNIBERSIDAD AT INSTITUSYON NG PAMAHALAAN SA PAGTATANGGOL DA WIKA AT PANITIKAN (FILIPINO)

ILANG POSISYONG PAPEL NG IBA'T-IBANG ORGANISASYON, UNIBERSIDAD AT INSTITUSYON NG PAMAHALAAN SA PAGTATANGGOL DA WIKA AT PANITIKAN (FILIPINO)

POSISYONG PAPEL NG KOMISYON SA WIKANG FILIPINO (KWF)

POSISYONG PAPEL NG DEPARTAMENTO NG FILIPINOLOHIYA NG POLITEKNIKONG UNIBERSIDAD NG PILIPINAS (PUP)

POSISYONG PAPEL NG PAMANTASANG DE LA SALLE-MAYNILA (DLSU-M)

POSISYONG PAPEL NG KOMISYON SA WIKANG FILIPINO (KWF)

KAPASIYAHAN NG KALUPUNAN NG MGA KOMISYONER BLG. 14-26 SERYE NG 2014 PINAGTITIBAY ANG KAPASIYAHAN NA NAGLILINAW SA TINDIG NG KOMISYON SA WIKANG FILIPINO (KWF) HINGGIL SA COMMISSION ON HIGHER EDUCATION (CHED) MEMORANDUM BLG. 20, S. 2013

SAPAGKAT, alisunod sa Artikulo XIV, Seksiyon 6-7 ng 1987 Konstitusyon, dapat magsagawa ng hakbang ang pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon;

SAPAGKAT, tungkulin ng KWF ang pagtitiyak sa higit pang pagpapaunlad, pagpapayaman, pagpapalaganap, at preserbasyon ng Filipino at ng iba pang mga wika sa Filipinas;

SAPAGKAT, ang CHEd Memorandum Order Blg. 20, s. 2013 ay nagtatanggal sa mga sabjek na Filipino sa General Education Curriculum, at sa halip ay pinapalitan ito ng Revised Core Courses na maaaring ituro sa Ingles o sa Filipino;

SAPAGKAT, ang nasabing Memorandum Order ay magbubunga ng pagkawala ng trabaho ng maraming guro;

SAPAGKAT, ang pagpapaubaya sa mga institusyon sa mataas na edukasyon (HEls) sa pagpili ng wikang gagamitin sa Core Courses ay maglalagay sa Wikang Filipino sa tagibang na posisyon dahil sa patuloy na pamamayani ng Ingles sa edukasyon at sa mga dominyo ng kapangyarihan;

SAPAGKAT, sa sitwasyong ito, nanganganib na mawala nang tuluyan ang Filipino, hindi lang bilang sabjek, kundi bilang wikang panturo sa antas tersiyari;

SAPAGKAT, bilang pagtupad sa tungkulin nito sa ilalim ng batas, ang KWF, matapos magsagawa ng Pambansang Konsultasyon sa Antas Tersiyari ay lumiham sa CHEd noong 16 Enero 2014 hinggil sa pagbibigay ng priyoridad sa paggamit ng Filipino bilang midyum ng pagtuturo sa GEC sa antas tersiyari, at pagtitiyak na hindi mababawasan ang sahod o bababa ang ranggo ng mga guro sa Filipino na apektado sa pagpapatupad ng K-12; 

SAPAGKAT, ang iba't ibang samahan ng mga guro sa Filipino, ay nagpahayag na ng kanilang pagtutol sa nasabing Memorandum Order sa paniwalang ito ay hindi umaayon sa mga tadhana ng Konstitusyon hinggil sa pagtataguyod at paggamit ng Filipino bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon;

DAHIL DITO, IPINAPASIYA, gaya ng ginagawang pagpapasiya ngayon, na iginigiit ang pagtuturo ng siyam (9) na yunit sa Wikang Filipino, na hindi pag-uulit lamang ng mga sabjek sa Filipino sa antas sekundarya, kundi naglalayong magamit at maituro ang wika mula sa iba't ibang disiplina-na pagkilala sa Filipino bilang pintungan ng karunungan at hindi lamang daluyan ng pagkatuto, at upang matiyak ang pagpapatuloy ng intelektuwalisasyon ng Filipino;

IPINAPASIYA pa, na tiyaking ang kalahati o apat (4) sa panukalang core courses, bukod sa kursong Rizal, na nakasaad sa Memorandum Order Blg. 20, s. 2013 ay ituro gamit ang Wikang Filipino;

IPINAPASIYA rin, na magsagawa ng mga retooling ng mga guro upang matiyak ang kanilang kahandaan sa pagtuturo ng core courses at edukasyong elektib;

IPINAPASIYA sa wakas, na himukin ang mga guro sa Filipino, at ang lahat ng mga naniniwala sa mahalagang papel ng Wikang Pambansa sa patuloy na pagbubuo at pagpapaunlad ng bayan na tatagan ang tindig at patuloy na isulong ang Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pangedukasyon sa lahat ng antas. Hayaang ang sipi ng kapasiyahang ito ay maipaabot sa CHEd, sa mga institusyong pang-edukasyon, at sa mga samahang pangwika sa bansa.

PINAGTIBAY ng Kalupunan ng mga Komisyoner ngayong 20 Hunyo 2014.

POSISYONG PAPEL NG DEPARTAMENTO NG FILIPINOLOHIYA NG POLITEKNIKONG UNIBERSIDAD NG PILIPINAS (PUP)

PANATILIHIN ANG ASIGNATURANG FILIPINO SA KOLEHIYO: HUWAG PATAYIN ANG PAMBANSANG KARAPATAN NG WIKANG FILIPINO, MGA GURO NG FILIPINO, KABATAANG PILIPINO AT MAMAMAYANG PILIPINO.

Paninindigan ng Kagawaran ng Filipinolohiya ng Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas (PUP), Samahan ng mga Dalubguro sa Filipino (SADAFIL), Samahan ng mga Batang Edukador ng Wikang Filipino at mga Sining sa Pilipinas, PUP Sentro sa Malikhaing Pagsulat, at PUP Ugnayan ng Talino at kagalingan.

          Peligrosong hakbang ang ginawa ng Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon (CHED) nang alisin ang asignaturang Filipino sa inilabas nilang Memorandum Order Blg. 20 na may petsang hunyo 28 serye 2013. Bagaman sinasabi ng komisyong nabanggit na maaaring maituro sa Ingles o Filipino ang mga asignaturang binalangkas nila, bilang halimbawa ay ang Purposive Communication na nakapaloob sa nilikha nilang bagong kurikulum, nababatid namin na pag-aagaw-agawan pa ito ng napakaraming guro sa Filipino at Ingles sa mga kolehiyo at unibersidad, at magdudulot pa ito ng hindi pagkakaunawaan, pagtatalo at ang masaklap pa ay aangkinin lamang ito ng mga Departamento ng Ingles sa mga unibersidad at kolehiyong mabuway ang Filipino dahil halata namang nakakiling ang Purposive Communication sa Ingles. Sa hakbang na ito, tila unti-unting nilulusaw ang mga natatag na Kagawaran/Departamento ng Filipino sa mga kolehiyo at unibersidad sa Pilipinas. Higit pa rito, maraming mga guro sa Filipino, partikular na sa PUP ang mawawalan ng trabaho at mababawasan ng kita. Hindi pumapayag ang Kagawaran ng Filipinolohiya ng PUP na mangyari ang mga bagay na ito. Sapagkat malinaw na isinasaad sa 1987 Konstitusyon ng Pilipinas Artikulo XIV, itinakda ang Filipino bilang wikang pambansa ng Pilipinas. Kung susuriing mabuti ang CHED Memorandum, malinaw na lihis sa hangarin at konteksto ng Pangkalahatang Edukasyon ang pagtatanggal ng asignaturang Filipino dahil nakasaad sa pahina apat (4) ng memorandum ang ganito: General education enables the Filipino to find and locate her/himself in the community and the world, take pride in and hopefully assert her/his identity and sense of community and nationhood amid the forces of globalization. As life becomes more complex, the necessity of appreciating the gifts of nature and addressing social problems in the general education program increasingly become more pressing. Hindi ba't ang asignaturang Filipino ang pangunahing tiyak na tutugon sa hangarin at kontekstong isinasaad? Sapagkat ang mga asignaturang Filipino ay nakatuon sa pagtuklas at inobatibong pag-aaral hinggil sa kalinangang Pilipino (wika, kultura at kabihasnan), nasa Filipino ang identidad ng mamamayan sa bansang Pilipinas, nasa Filipino ang diwang makabansa na makatutugon sa mga kahingiang panlipunan at makatutulong sa pangangailangan ng mamamayang Pilipino, at makapag-aambag ng kalinangan at karunungan sa daigdig. Hindi ito simpleng maibibigay lamang ng mga asignaturang tila pira-pirasong kinopya sa dayuhang kaisipan na pilit binibigyan ng malaking puwang na kung tutuusi'y hindi naman makatuwiran.

          Sa pangunguna ng Kagawaran ng Filipinolohiya ng Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas (PUP) na tinaguriang largest state university in the country na binubuo ng humigit kumulang 70,000 na mga mag-aaral na nagmula sa iba't ibang panig ng bansa katuwang ang iba pang mga organisasyon ay matatag na naninindigan na panatilihin ang Filipino bilang asignatura sa Kurikulum ng Pangkalahatang Edukasyon sa kolehiyo.

           Sa halip na alisin, hindi ba't nararapat na lalo pang patatagin ang disiplinang Filipino sa kurikulum ng kolehiyo sa pamamagitan ng mga asignaturang Filipino na magiging pundasyon nito. Hindi ba't paurong na hakbang ng Pilipinas nang alisin ang asignaturang Filipino ng technical panel ng pangkalahatang edukasyon ng CHED na binuo lamang ng iilang mga tao na at walang malinaw na konsultasyong isinagawa. Samantalang sa maraming unibersidad sa labas ng ating bansa ay pinatatatag ang disiplinang Filipino gaya sa University of Hawaii at University of Michigan sa U.S.A, Osaka University at Tokyo University sa Japan, St. Petersburg University at University of Moscow sa Russia.

            Ang Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas sa pangunguna ng Kagawaran ng Filipinolohiya nito ay patuloy na nagsusulong ng kalinangang pangwika, panliteratura, pangkultura at pansining sa pamamagitan ng mga pananaliksik at pagdaraos ng mga kumperensya at talakayan sa Wikang Filipino sa iba't ibang larangan. Taong 2013 nang hirangin ng CHEd ang PUP Kagawaran ng Filipinolohiya bilang Sentro ng Pagpapahusay ng Programang Filipino, bago pa ito, natamo na nito mula sa Accrediting Agency of Chartered Colleges and Universities in the Philippines (ACCUP) ang pinakamataas na akreditasyon (Antas 3) at kasalukuyang nakasalang sa internasyonalisasyon ang programang AB Filipinolohiya na inihahain nito. Ginawaran na rin ito ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ng Gawad Sagisag Quezon sa Pagpapaunlad ng Wikang Filipino. Bukod pa rito, ang mga batikang manunulat sa Filipino at dekalibreng guro sa Filipino sa bansa ay kabilang sa Kagawaran ng Filipinolohiya ng PUP. Ngunit, ang lakas at pagsisikap ng mga Departamento/Kagawaran ng Filipino gaya ng sa PUP ay mawawalan ng kabuluhan kung sa bagong kurikulum na binalangkas ng CHED para sa kolehiyo ay tinanggalan ng kongkreto at malinaw na puwang ang disiplinang Filipino. Manghihina at malulusaw ang wikang Filipino kung hindi tuloy-tuloy ang paglinang nito hanggang sa kolehiyo. Sa ganitong punto, muli't muli naming igigiit ang karapatan ng wikang Filipino bilang Wikang Pambansa na nakasaad sa Kontitusyon ng Pilipinas.

          Pangunahing gawain ng PUP Kagawaran ng Filipinolohiya ay ang pagpapaunlad at pagpapaigting ng pwersa para huwag isantabi at tuluyang mapanatili ang Filipino sa kolehiyo. Bilang hakbang, magsasagawa ito ng Pambansang Talakayan ukol sa mga Pananaliksik Pangwika, Pangkultura at Pansining sa wikang Filipino na may temang Mga Mananaliksik Bilang Pagtutol sa Pag-aalis ng Asignaturang Filipino sa Kolehiyo at ang Magiging kalagayan ng mga Guro sa Filipino sa Hamon ng Programang K-12 kasabay ng Pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa sa Agosto 28-30, 2014 sa suporta ng Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining (NCCA) na kasasangkutan ng mga guro, mga mag-aaral at mga mamamayang nagsusulong ng Filipino.

           Kikilos at kikilos ang PUP upang ipagtanggol ang wikang Filipino. Maghahain ito ng mga mungkahing asignaturang Filipino sa pakikipag-ugnayan na rin ng iba't ibang mga unibersidad at kolehiyo na maaaring tumugon sa mga inalis na asignaturang Filipino sa kolehiyo.

          Kung hindi pa magbabago ang ihip ng hangin, at hindi pa rin matitiyak ng CHEd ang malinaw na puwang ng asignaturang Filipino sa kurikulum ng kolehiyo hanggang sa Agosto, tiyak na gagawa ng malaking hakbang ang pinakamalaking pang-estadong unibersidad sa bansa sa pangunguna ng Kagawaran ng Filipinolohiya nito para manatili ang asignaturang Filipino sa kurikulum ng kolehiyo.

          Umiiral sa-realidad sa Pilipinas na ang Filipino ay wikang panlahat. Nand'yan ito, umiiral at ginagamit sa araw-araw na pakikipagtalastasan ng mga Pilipino. Mga Pilipino ang kusang tumanggap nito bilang wikang pambansa at naging katangi-tangi ang tatag nito dahil ito ang identidad ng lipunang Pilipino. Mahalaga ang pagpapaunlad nito sa bawat Pilipino, kaya kung ihihiwalay sa mga mag-aaral ng kolehiyo sa Pilipinas ang patuloy na pag-aaral ng wikang Filipino, tinanggal natin ang identidad natin bilang Pilipino. Dahil kung ano ang wika mo, iyon ang identidad mo!

           Pinagtibay ngayong Hunyo 19, 2014.

POSISYONG PAPEL NG PAMANTASANG DE LA SALLE-MAYNILA (DLSU-M)

PAGTATANGGOL SA WIKANG FILIPINO, TUNGKULIN NG BAWAT LASALYANO.

Ang buwan ng Agosto ay Buwan ng Wikang Pambansa. Dahil sa pagbura sa asignaturang Filipino sa kolehiyo bunsod ng Commission on Higher Education/CHEd Memorandum Order (CMO) No. 20, Series of 2013, nagpasya ang Departamento ng Filipino na gawing higit na katangi-tangi ang paggunita sa Buwan ng Wika sa taong ito sa pamamagitan ng pagtatampok ng mga adbokasiyang pangwika. Magsasagawa ang Departamento ng mga gawaing naglalayong imulat ang ating komunidad sa kahalagahan ng pagkakaroon ng asignaturang Filipino sa kolehiyo.

          Malaki ang pangangailangan sa paglilinaw at pagsusulong ng adbokasiyang pangwika sapagkat mula pa noong Enero 2013 ay nakikipagdiyalogo na ang Departamento sa administrasyon ng pamantasan upang hilingin na panatilihin sa kurikulum ng DLSU ang asignaturang Filipino, ngunit hanggang sa kasalukuyan, sa kabila ng lahat ng ating pagsisikap na ipaliwanag ang kahalagahan ng pagkakaroon ng asignaturang Filipino sa kolehiyo, hindi pa rin isinama ng Komite sa New Lasallian Core Curriculum (NLCC) ang asignaturang Filipino. Gayon man, sinusuportahan ng Komite sa NLCC ang opsyonal na paggamit ng wikang Filipino bilang wikang panturo sa alin mang asignatura sa bagong kurikulum. Dapat bigyang-diin na hindi sapat na maging opsyonal na wikang panturo lamang ang wikang Filipino sapagkat alam naman nating mas nakakiling sa Ingles ang sistermang pang-edukasyon sa Pilipinas dahil na rin sa ating pinagdaanang malalim at matagal na kolonisasyon ng mga Amerikano. Hindi rin magiging mabisang wikang panturo ang Filipino sa Agham, Matematika, Inhenyeriya, Komersyo, Agham Panlipunan, Humanidades, at iba pa, kung walang asignatura sa kolehiyo na magtitiyak sa pagkakaroon ng mataas na antas ng kasanayan ng mga mag-aaral sa paggamit nito sa intelektwal na diskurso, komunikasyon at pananaliksik. Samakatwid, ang intelektwalisasyon ng wikang Filipino sa iba't ibang larangan ay matitiyak lamang kung may asignaturang Filipino na may inter/multidisiplinaring disenyo sa kolehiyo.

          Sa ganitong diwa, hinihiling namin sa komunidad ng ating pamantasan na suportahan ang adbokasiya ng Departamento na adbokasiya rin ng libo-libong mamamayan sa buong bansa at maging sa ibayong-dagat.

          Una, naniniwala kami na ang pagkakaroon ng asignaturang Filipino ay nakapag-aambag sa pagiging mabisa ng community engagement ng ating pamantasan sapagkat ang wikang Filipino ang wika ng mga ordinaryong mamamayan sa mga komunidad na ating pinaglilingkuran. Ang pagpapalakas sa ugnayan ng ating pamantasan at ng mga ordinaryong mamamayan ay alinsunod sa bokasyon ni San Juan Bautista De La Salle na nagsikhay sa paggamit ng wika ng mga ordinaryong mamamayan sa edukasyon. Dapat bigyang-diin na ang Filipinisasyon ng mga pananaliksik ng iba't ibang departamento at kolehiyo sa pamantasan ay makatutulong din nang malaki sa pagtitiyak na ang ating mga pananaliksik ay higit na magiging kapaki-pakinabang sa ating mga kababayan.

          Ikalawa, sa konteksto ng Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) Integration, ang pagkakaroon ng asignaturang Filipino na may inter/multidisiplinaring disenyo ay isa sa ating mga potensyal na ambag sa proyekto ng globalisasyong pedagohikal at sosyo-kultural. Ano nga ba ang iaambag natin sa daigdig kung hindi natin pag-aaralan ang sarili nating wika at kultura? Paano haharapin ang mundo kung hindi kilala ang sarili?

          Ikatlo, ang wikang Filipino ay wikang global na itinuturo bilang asignatura o kaya'y komponent ng Philippine Studies sa mahigit 45 unibersidad at mahigit 100 hayskul sa buong mundo.

           Ang ikaapat, kinikilala ang kahusayan ng DLSU-Manila sa larangan ng pagtuturo at pananaliksik sa Filipino gaya ng pinatutunayan ng dalawang ulit na paggawad ng rekognisyon ng CHEd sa Departamento ng Filipino bilang Center of Excellence (COE), ang kaisa-isang Departamento ng Filipino sa buong bansa na may ganitong karangalan. Mahalagang komponent ng pagiging COE ng Departamento ang pagkakaroon ng asignaturang Filipino na may mataas na antas. Kaugnay nito, ang Departament0 rin ang nagpapatakbo sa operasyon ng Malay, isa sa ilang multidisiplinaring journal sa Filipino na may rekognisyong internasyonal. Dagdag pa, kinikilala sa larangan ng malikhaing pagsulat at pananaliksik ang Departamento, gaya na rin ng pinatutunayan ng mga de-kalidad na publikasyong inilalathala ng mga guro nito.

          Ikalima, sa mga nakaraang dekada ng pag-iral nito, malaki na ang naiambag ng Departamento sa pamamagitan ng mga regular na proyektong gaya ng Seryeng Panayam, Pambansang Seminar, Community Engagement at International Conference, na nakapagdulot ng positibong impact 'di lamang sa ating pamantasan, kundi lalo't higit sa libo-libong mga mamamayang lumahok at lumalahok sa mga ito. Hinggil sa usaping pangwika, ang Departamento ang isa sa pinakamasigasig sa mga grupong nagbuo sa Alyansa ng Mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino (TANGGOL WIKA) na ngayo'y nangunguna sa pakikipaglaban para sa wikang Filipino sa antas tersyarya sa buong bansa. Matatandaang sa inisyatiba ng Departamento at sa pagsuporta ng Kolehiyo ng Malalayang Sining ay isinagawa sa DLSUManila ang asembliya ng pagtatatag ng TANGGOL WIKA noong ika-21 ng Hunyo. Mananatiling matatag ang Departamento sa pag-aambag sa mga nabanggit na inisyatiba kung magkakaroon ng asignaturang Filipino sa kolehiyo, na magtitiyak sa patuloy na pag-iral at pag-unlad nito.

          Ikaanim, ginagarańtiyahan ng pagkakaroon ng Filipino sa DLSU ang aktibong pakikisangkot ng mga guro ng Departamento at bawat mag-aaral na Lasalyano sa mga kolaboratibong pananaliksik na isinusulong ng ibang mga deparțamento gaya ng Natural Language Processing Department kaugnay ng paglinang ng Machine Translation Software sa Filipino, pagsasalin ng iba't ibang materyal tulad ng survey instruments mula sa iba't ibang disiplina at larangan gaya ng Inhenyeriya, Sikolohiya, Batas, Komersyo, at Ekonomiks, at iba pang gawaing pananaliksik.

          lkapito, sa pamamagitan ng asignaturang Filipino sa DLSU, inaasahang may sapat na katatasan sa wikang pambansa ang sino mang gradweyt ng Pamantasang ito sa pakikipagtalastasan sa iba't ibang pangangailangan o kontekstong pangkomunikasyon pang-akademiko man o pangkultura, tulad ng nililinang sa ibang pamantasan. Ang pagbura sa asignaturang Filipino sa kolehiyo ay nangangahulugan ding pagbura at paglusaw sa mga Departamento ng Filipino sa buong bansa. Sa'kabutihang-palad, tuloy ang pagsusulong

ng adbokasiyang makabayan sa wika at edukasyon ng iba't ibang grupo sa loob at labas ng bansa. Maging ang administrasyon ng ilang unibersidad gaya ng University of the Philippines, University of Asia and the Pacific, Phlippine Normal University, Polytechnic University of the Philippines, National Teachers' College, Assumption College, Mapua Institute of Technology, Pamantasan ng Lungsod ng Marikina, Xavier University, DeLaSalle-College of St. Benilde, De La Salle University-Dasmariñas, Technological University of the Philippines, at iba pa, ay nagpahayag ng suporta sa pagkakaroon ng asignaturang Filipino sa kolehiyo sa pamamagitan ng paglagda sa mga posisyong papel na inihanda ng kani-kanilang mga Departamento ng Filipino, o kaya'y paglalahad ng komitment na magdaragdag ng required na asignaturang Filipino.

           Malinaw na hindi simpleng usapin ng pagsasalba sa trabaho ng mga guro ang adbokasiyang ito. Ang adbokasiyang ito'y pagsasalba sa kolektibong identidad, sa salamin ng ating kultura, sa daluyan ng diskursong pambansa, at pagtataguyod ng nasyonalistang edukasyon na huhubog ng mga estudyanteng magiging mga kapaki-pakinabang na mamamayan ng ating bansa. Umaasa kami na sa pamamagitan ng ating sama-samang pagkilos, ang makabayang adbokasiya sa wika at edukasyon ng ating unibersidad na nagluwal na ng mga makabayang lingkod-bayan gaya ni Senador Lorenzo M. Tañada at mga makabayang edukador gaya ni Br. Andrew Gonzalez, FSC, ay patuloy na mananatiling buhay ngayon at magpakailanman. Hanggang sa mangyari iyon ay ipagluluksa natin ang pagkamatay ng asignaturang Filipino sa ating pamantasan. Ipagluluksa natin ang katotohanan na sa kasaysayan ng ating pamantasan, sa ating henerasyon ay namatay ang ating wikang pambansa.

          Sa ganitong diwa, inaanyayahan namin ang buong komunidad na makiisa sa mga panawagan ng Departamento ng Filipino sa pamamagitan ng pagsusuot ng itim na damit o itim na ibbon araw-araw ngayong buwan ng Agosto. Ang gawairig ito ay simula pa lamang ng ating tuloy-tuloy na pakikibaka para sa kapakanan ng wikang Filipino at nasyonalistang edukasyon.

           Para sa regular na update hinggil sa pambansang pakikibaka para sa wikang Filipino at makabayang edukasyon, hinihikayat din ang lahat na bisitahin ang www.facebook.com/TANGGOLWIKA.

Isulong ang pagkakaroon ng asignaturang Filipino sa kolehiyo!

Gamiting wikang panturo ang Filipino sa iba't ibang asignatura!

Itaguyod ang makabayang edukasyon!

POSISYONG PAPEL NG PAMANTASANG DE LA SALLE-MAYNILA (DLSU-M)

POSISYONG PAPEL NG PAMANTASANG DE LA SALLE-MAYNILA (DLSU-M)

PAGTATANGGOL SA WIKANG FILIPINO, TUNGKULIN NG BAWAT LASALYANO.

Ang buwan ng Agosto ay Buwan ng Wikang Pambansa. Dahil sa pagbura sa asignaturang Filipino sa kolehiyo bunsod ng Commission on Higher Education/CHEd Memorandum Order (CMO) No. 20, Series of 2013, nagpasya ang Departamento ng Filipino na gawing higit na katangi-tangi ang paggunita sa Buwan ng Wika sa taong ito sa pamamagitan ng pagtatampok ng mga adbokasiyang pangwika. Magsasagawa ang Departamento ng mga gawaing naglalayong imulat ang ating komunidad sa kahalagahan ng pagkakaroon ng asignaturang Filipino sa kolehiyo.

          Malaki ang pangangailangan sa paglilinaw at pagsusulong ng adbokasiyang pangwika sapagkat mula pa noong Enero 2013 ay nakikipagdiyalogo na ang Departamento sa administrasyon ng pamantasan upang hilingin na panatilihin sa kurikulum ng DLSU ang asignaturang Filipino, ngunit hanggang sa kasalukuyan, sa kabila ng lahat ng ating pagsisikap na ipaliwanag ang kahalagahan ng pagkakaroon ng asignaturang Filipino sa kolehiyo, hindi pa rin isinama ng Komite sa New Lasallian Core Curriculum (NLCC) ang asignaturang Filipino. Gayon man, sinusuportahan ng Komite sa NLCC ang opsyonal na paggamit ng wikang Filipino bilang wikang panturo sa alin mang asignatura sa bagong kurikulum. Dapat bigyang-diin na hindi sapat na maging opsyonal na wikang panturo lamang ang wikang Filipino sapagkat alam naman nating mas nakakiling sa Ingles ang sistermang pang-edukasyon sa Pilipinas dahil na rin sa ating pinagdaanang malalim at matagal na kolonisasyon ng mga Amerikano. Hindi rin magiging mabisang wikang panturo ang Filipino sa Agham, Matematika, Inhenyeriya, Komersyo, Agham Panlipunan, Humanidades, at iba pa, kung walang asignatura sa kolehiyo na magtitiyak sa pagkakaroon ng mataas na antas ng kasanayan ng mga mag-aaral sa paggamit nito sa intelektwal na diskurso, komunikasyon at pananaliksik. Samakatwid, ang intelektwalisasyon ng wikang Filipino sa iba't ibang larangan ay matitiyak lamang kung may asignaturang Filipino na may inter/multidisiplinaring disenyo sa kolehiyo.

          Sa ganitong diwa, hinihiling namin sa komunidad ng ating pamantasan na suportahan ang adbokasiya ng Departamento na adbokasiya rin ng libo-libong mamamayan sa buong bansa at maging sa ibayong-dagat.

          Una, naniniwala kami na ang pagkakaroon ng asignaturang Filipino ay nakapag-aambag sa pagiging mabisa ng community engagement ng ating pamantasan sapagkat ang wikang Filipino ang wika ng mga ordinaryong mamamayan sa mga komunidad na ating pinaglilingkuran. Ang pagpapalakas sa ugnayan ng ating pamantasan at ng mga ordinaryong mamamayan ay alinsunod sa bokasyon ni San Juan Bautista De La Salle na nagsikhay sa paggamit ng wika ng mga ordinaryong mamamayan sa edukasyon. Dapat bigyang-diin na ang Filipinisasyon ng mga pananaliksik ng iba't ibang departamento at kolehiyo sa pamantasan ay makatutulong din nang malaki sa pagtitiyak na ang ating mga pananaliksik ay higit na magiging kapaki-pakinabang sa ating mga kababayan.

          Ikalawa, sa konteksto ng Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) Integration, ang pagkakaroon ng asignaturang Filipino na may inter/multidisiplinaring disenyo ay isa sa ating mga potensyal na ambag sa proyekto ng globalisasyong pedagohikal at sosyo-kultural. Ano nga ba ang iaambag natin sa daigdig kung hindi natin pag-aaralan ang sarili nating wika at kultura? Paano haharapin ang mundo kung hindi kilala ang sarili?

          Ikatlo, ang wikang Filipino ay wikang global na itinuturo bilang asignatura o kaya'y komponent ng Philippine Studies sa mahigit 45 unibersidad at mahigit 100 hayskul sa buong mundo.

           Ang ikaapat, kinikilala ang kahusayan ng DLSU-Manila sa larangan ng pagtuturo at pananaliksik sa Filipino gaya ng pinatutunayan ng dalawang ulit na paggawad ng rekognisyon ng CHEd sa Departamento ng Filipino bilang Center of Excellence (COE), ang kaisa-isang Departamento ng Filipino sa buong bansa na may ganitong karangalan. Mahalagang komponent ng pagiging COE ng Departamento ang pagkakaroon ng asignaturang Filipino na may mataas na antas. Kaugnay nito, ang Departament0 rin ang nagpapatakbo sa operasyon ng Malay, isa sa ilang multidisiplinaring journal sa Filipino na may rekognisyong internasyonal. Dagdag pa, kinikilala sa larangan ng malikhaing pagsulat at pananaliksik ang Departamento, gaya na rin ng pinatutunayan ng mga de-kalidad na publikasyong inilalathala ng mga guro nito.

          Ikalima, sa mga nakaraang dekada ng pag-iral nito, malaki na ang naiambag ng Departamento sa pamamagitan ng mga regular na proyektong gaya ng Seryeng Panayam, Pambansang Seminar, Community Engagement at International Conference, na nakapagdulot ng positibong impact 'di lamang sa ating pamantasan, kundi lalo't higit sa libo-libong mga mamamayang lumahok at lumalahok sa mga ito. Hinggil sa usaping pangwika, ang Departamento ang isa sa pinakamasigasig sa mga grupong nagbuo sa Alyansa ng Mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino (TANGGOL WIKA) na ngayo'y nangunguna sa pakikipaglaban para sa wikang Filipino sa antas tersyarya sa buong bansa. Matatandaang sa inisyatiba ng Departamento at sa pagsuporta ng Kolehiyo ng Malalayang Sining ay isinagawa sa DLSUManila ang asembliya ng pagtatatag ng TANGGOL WIKA noong ika-21 ng Hunyo. Mananatiling matatag ang Departamento sa pag-aambag sa mga nabanggit na inisyatiba kung magkakaroon ng asignaturang Filipino sa kolehiyo, na magtitiyak sa patuloy na pag-iral at pag-unlad nito.

          Ikaanim, ginagarańtiyahan ng pagkakaroon ng Filipino sa DLSU ang aktibong pakikisangkot ng mga guro ng Departamento at bawat mag-aaral na Lasalyano sa mga kolaboratibong pananaliksik na isinusulong ng ibang mga deparțamento gaya ng Natural Language Processing Department kaugnay ng paglinang ng Machine Translation Software sa Filipino, pagsasalin ng iba't ibang materyal tulad ng survey instruments mula sa iba't ibang disiplina at larangan gaya ng Inhenyeriya, Sikolohiya, Batas, Komersyo, at Ekonomiks, at iba pang gawaing pananaliksik.

          lkapito, sa pamamagitan ng asignaturang Filipino sa DLSU, inaasahang may sapat na katatasan sa wikang pambansa ang sino mang gradweyt ng Pamantasang ito sa pakikipagtalastasan sa iba't ibang pangangailangan o kontekstong pangkomunikasyon pang-akademiko man o pangkultura, tulad ng nililinang sa ibang pamantasan. Ang pagbura sa asignaturang Filipino sa kolehiyo ay nangangahulugan ding pagbura at paglusaw sa mga Departamento ng Filipino sa buong bansa. Sa'kabutihang-palad, tuloy ang pagsusulong

ng adbokasiyang makabayan sa wika at edukasyon ng iba't ibang grupo sa loob at labas ng bansa. Maging ang administrasyon ng ilang unibersidad gaya ng University of the Philippines, University of Asia and the Pacific, Phlippine Normal University, Polytechnic University of the Philippines, National Teachers' College, Assumption College, Mapua Institute of Technology, Pamantasan ng Lungsod ng Marikina, Xavier University, DeLaSalle-College of St. Benilde, De La Salle University-Dasmariñas, Technological University of the Philippines, at iba pa, ay nagpahayag ng suporta sa pagkakaroon ng asignaturang Filipino sa kolehiyo sa pamamagitan ng paglagda sa mga posisyong papel na inihanda ng kani-kanilang mga Departamento ng Filipino, o kaya'y paglalahad ng komitment na magdaragdag ng required na asignaturang Filipino.

           Malinaw na hindi simpleng usapin ng pagsasalba sa trabaho ng mga guro ang adbokasiyang ito. Ang adbokasiyang ito'y pagsasalba sa kolektibong identidad, sa salamin ng ating kultura, sa daluyan ng diskursong pambansa, at pagtataguyod ng nasyonalistang edukasyon na huhubog ng mga estudyanteng magiging mga kapaki-pakinabang na mamamayan ng ating bansa. Umaasa kami na sa pamamagitan ng ating sama-samang pagkilos, ang makabayang adbokasiya sa wika at edukasyon ng ating unibersidad na nagluwal na ng mga makabayang lingkod-bayan gaya ni Senador Lorenzo M. Tañada at mga makabayang edukador gaya ni Br. Andrew Gonzalez, FSC, ay patuloy na mananatiling buhay ngayon at magpakailanman. Hanggang sa mangyari iyon ay ipagluluksa natin ang pagkamatay ng asignaturang Filipino sa ating pamantasan. Ipagluluksa natin ang katotohanan na sa kasaysayan ng ating pamantasan, sa ating henerasyon ay namatay ang ating wikang pambansa.

          Sa ganitong diwa, inaanyayahan namin ang buong komunidad na makiisa sa mga panawagan ng Departamento ng Filipino sa pamamagitan ng pagsusuot ng itim na damit o itim na ibbon araw-araw ngayong buwan ng Agosto. Ang gawairig ito ay simula pa lamang ng ating tuloy-tuloy na pakikibaka para sa kapakanan ng wikang Filipino at nasyonalistang edukasyon.

           Para sa regular na update hinggil sa pambansang pakikibaka para sa wikang Filipino at makabayang edukasyon, hinihikayat din ang lahat na bisitahin ang www.facebook.com/TANGGOLWIKA.

Isulong ang pagkakaroon ng asignaturang Filipino sa kolehiyo!

Gamiting wikang panturo ang Filipino sa iba't ibang asignatura!

Itaguyod ang makabayang edukasyon!

POSISYONG PAPEL NG DEPARTAMENTO NG FILIPINOLOHIYA NG POLITEKNIKONG UNIBERSIDAD NG PILIPINAS (PUP)

POSISYONG PAPEL NG DEPARTAMENTO NG FILIPINOLOHIYA NG POLITEKNIKONG UNIBERSIDAD NG PILIPINAS (PUP)

PANATILIHIN ANG ASIGNATURANG FILIPINO SA KOLEHIYO: HUWAG PATAYIN ANG PAMBANSANG KARAPATAN NG WIKANG FILIPINO, MGA GURO NG FILIPINO, KABATAANG PILIPINO AT MAMAMAYANG PILIPINO.

Paninindigan ng Kagawaran ng Filipinolohiya ng Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas (PUP), Samahan ng mga Dalubguro sa Filipino (SADAFIL), Samahan ng mga Batang Edukador ng Wikang Filipino at mga Sining sa Pilipinas, PUP Sentro sa Malikhaing Pagsulat, at PUP Ugnayan ng Talino at kagalingan.

          Peligrosong hakbang ang ginawa ng Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon (CHED) nang alisin ang asignaturang Filipino sa inilabas nilang Memorandum Order Blg. 20 na may petsang hunyo 28 serye 2013. Bagaman sinasabi ng komisyong nabanggit na maaaring maituro sa Ingles o Filipino ang mga asignaturang binalangkas nila, bilang halimbawa ay ang Purposive Communication na nakapaloob sa nilikha nilang bagong kurikulum, nababatid namin na pag-aagaw-agawan pa ito ng napakaraming guro sa Filipino at Ingles sa mga kolehiyo at unibersidad, at magdudulot pa ito ng hindi pagkakaunawaan, pagtatalo at ang masaklap pa ay aangkinin lamang ito ng mga Departamento ng Ingles sa mga unibersidad at kolehiyong mabuway ang Filipino dahil halata namang nakakiling ang Purposive Communication sa Ingles. Sa hakbang na ito, tila unti-unting nilulusaw ang mga natatag na Kagawaran/Departamento ng Filipino sa mga kolehiyo at unibersidad sa Pilipinas. Higit pa rito, maraming mga guro sa Filipino, partikular na sa PUP ang mawawalan ng trabaho at mababawasan ng kita. Hindi pumapayag ang Kagawaran ng Filipinolohiya ng PUP na mangyari ang mga bagay na ito. Sapagkat malinaw na isinasaad sa 1987 Konstitusyon ng Pilipinas Artikulo XIV, itinakda ang Filipino bilang wikang pambansa ng Pilipinas. Kung susuriing mabuti ang CHED Memorandum, malinaw na lihis sa hangarin at konteksto ng Pangkalahatang Edukasyon ang pagtatanggal ng asignaturang Filipino dahil nakasaad sa pahina apat (4) ng memorandum ang ganito: General education enables the Filipino to find and locate her/himself in the community and the world, take pride in and hopefully assert her/his identity and sense of community and nationhood amid the forces of globalization. As life becomes more complex, the necessity of appreciating the gifts of nature and addressing social problems in the general education program increasingly become more pressing. Hindi ba't ang asignaturang Filipino ang pangunahing tiyak na tutugon sa hangarin at kontekstong isinasaad? Sapagkat ang mga asignaturang Filipino ay nakatuon sa pagtuklas at inobatibong pag-aaral hinggil sa kalinangang Pilipino (wika, kultura at kabihasnan), nasa Filipino ang identidad ng mamamayan sa bansang Pilipinas, nasa Filipino ang diwang makabansa na makatutugon sa mga kahingiang panlipunan at makatutulong sa pangangailangan ng mamamayang Pilipino, at makapag-aambag ng kalinangan at karunungan sa daigdig. Hindi ito simpleng maibibigay lamang ng mga asignaturang tila pira-pirasong kinopya sa dayuhang kaisipan na pilit binibigyan ng malaking puwang na kung tutuusi'y hindi naman makatuwiran.

          Sa pangunguna ng Kagawaran ng Filipinolohiya ng Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas (PUP) na tinaguriang largest state university in the country na binubuo ng humigit kumulang 70,000 na mga mag-aaral na nagmula sa iba't ibang panig ng bansa katuwang ang iba pang mga organisasyon ay matatag na naninindigan na panatilihin ang Filipino bilang asignatura sa Kurikulum ng Pangkalahatang Edukasyon sa kolehiyo.

           Sa halip na alisin, hindi ba't nararapat na lalo pang patatagin ang disiplinang Filipino sa kurikulum ng kolehiyo sa pamamagitan ng mga asignaturang Filipino na magiging pundasyon nito. Hindi ba't paurong na hakbang ng Pilipinas nang alisin ang asignaturang Filipino ng technical panel ng pangkalahatang edukasyon ng CHED na binuo lamang ng iilang mga tao na at walang malinaw na konsultasyong isinagawa. Samantalang sa maraming unibersidad sa labas ng ating bansa ay pinatatatag ang disiplinang Filipino gaya sa University of Hawaii at University of Michigan sa U.S.A, Osaka University at Tokyo University sa Japan, St. Petersburg University at University of Moscow sa Russia.

            Ang Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas sa pangunguna ng Kagawaran ng Filipinolohiya nito ay patuloy na nagsusulong ng kalinangang pangwika, panliteratura, pangkultura at pansining sa pamamagitan ng mga pananaliksik at pagdaraos ng mga kumperensya at talakayan sa Wikang Filipino sa iba't ibang larangan. Taong 2013 nang hirangin ng CHEd ang PUP Kagawaran ng Filipinolohiya bilang Sentro ng Pagpapahusay ng Programang Filipino, bago pa ito, natamo na nito mula sa Accrediting Agency of Chartered Colleges and Universities in the Philippines (ACCUP) ang pinakamataas na akreditasyon (Antas 3) at kasalukuyang nakasalang sa internasyonalisasyon ang programang AB Filipinolohiya na inihahain nito. Ginawaran na rin ito ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ng Gawad Sagisag Quezon sa Pagpapaunlad ng Wikang Filipino. Bukod pa rito, ang mga batikang manunulat sa Filipino at dekalibreng guro sa Filipino sa bansa ay kabilang sa Kagawaran ng Filipinolohiya ng PUP. Ngunit, ang lakas at pagsisikap ng mga Departamento/Kagawaran ng Filipino gaya ng sa PUP ay mawawalan ng kabuluhan kung sa bagong kurikulum na binalangkas ng CHED para sa kolehiyo ay tinanggalan ng kongkreto at malinaw na puwang ang disiplinang Filipino. Manghihina at malulusaw ang wikang Filipino kung hindi tuloy-tuloy ang paglinang nito hanggang sa kolehiyo. Sa ganitong punto, muli't muli naming igigiit ang karapatan ng wikang Filipino bilang Wikang Pambansa na nakasaad sa Kontitusyon ng Pilipinas.

          Pangunahing gawain ng PUP Kagawaran ng Filipinolohiya ay ang pagpapaunlad at pagpapaigting ng pwersa para huwag isantabi at tuluyang mapanatili ang Filipino sa kolehiyo. Bilang hakbang, magsasagawa ito ng Pambansang Talakayan ukol sa mga Pananaliksik Pangwika, Pangkultura at Pansining sa wikang Filipino na may temang Mga Mananaliksik Bilang Pagtutol sa Pag-aalis ng Asignaturang Filipino sa Kolehiyo at ang Magiging kalagayan ng mga Guro sa Filipino sa Hamon ng Programang K-12 kasabay ng Pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa sa Agosto 28-30, 2014 sa suporta ng Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining (NCCA) na kasasangkutan ng mga guro, mga mag-aaral at mga mamamayang nagsusulong ng Filipino.

           Kikilos at kikilos ang PUP upang ipagtanggol ang wikang Filipino. Maghahain ito ng mga mungkahing asignaturang Filipino sa pakikipag-ugnayan na rin ng iba't ibang mga unibersidad at kolehiyo na maaaring tumugon sa mga inalis na asignaturang Filipino sa kolehiyo.

          Kung hindi pa magbabago ang ihip ng hangin, at hindi pa rin matitiyak ng CHEd ang malinaw na puwang ng asignaturang Filipino sa kurikulum ng kolehiyo hanggang sa Agosto, tiyak na gagawa ng malaking hakbang ang pinakamalaking pang-estadong unibersidad sa bansa sa pangunguna ng Kagawaran ng Filipinolohiya nito para manatili ang asignaturang Filipino sa kurikulum ng kolehiyo.

          Umiiral sa-realidad sa Pilipinas na ang Filipino ay wikang panlahat. Nand'yan ito, umiiral at ginagamit sa araw-araw na pakikipagtalastasan ng mga Pilipino. Mga Pilipino ang kusang tumanggap nito bilang wikang pambansa at naging katangi-tangi ang tatag nito dahil ito ang identidad ng lipunang Pilipino. Mahalaga ang pagpapaunlad nito sa bawat Pilipino, kaya kung ihihiwalay sa mga mag-aaral ng kolehiyo sa Pilipinas ang patuloy na pag-aaral ng wikang Filipino, tinanggal natin ang identidad natin bilang Pilipino. Dahil kung ano ang wika mo, iyon ang identidad mo!

           Pinagtibay ngayong Hunyo 19, 2014.

Education holds the Key

In halls of knowledge, minds ignite,

Where wisdom's flame burns ever bright.

Education's realm, a sacred ground,

Where treasures of the mind are found.

From tender years, our minds do grow,

Through books and lessons, we come to know

The vast expanse of human thought,

In classrooms where ideas are sought.

Teachers guide with patient care,

Nurturing minds with knowledge rare.

They light the path to futures bright,

Igniting dreams with love and insight.

In textbooks' pages, worlds unfold,

Histories written, stories untold.

Mathematics' puzzle, numbers dance,

Unlocking mysteries, giving chance.

Science reveals the laws of nature's might,

Unveiling secrets with each new light.

Languages weave a tapestry,

Cultural bridges for all to see.

Education breaks the chains that bind,

Empowering hearts and freeing minds.

It sparks curiosity's flame,

Inspiring lifelong quest for acclaim.

But education's truest measure,

Is not confined to books and treasure.

It teaches empathy and compassion,

Fostering love and true action.

Let education be a bridge,

To connect the hearts of every age.

A catalyst for change and growth,

Uniting diverse minds, both most and least.

For education holds the key,

To unlock doors, set spirits free.

Let's celebrate its boundless worth,

And strive to bring it to all on Earth.

In classrooms, libraries, and open air,

Let education's banner proudly bear.

For in the pursuit of knowledge true,

We find the power to shape the world anew.

Improving reading comprehension

Improving reading comprehension involves several strategies and practices. Here are some tips to help you enhance your reading comprehension skills:

1. Preview the text: Before diving into the content, skim through the headings, subheadings, and any other structural elements. This will provide you with an overview of the material, helping you establish a framework for understanding.

2. Activate prior knowledge: Connect the information in the text to what you already know. This can be achieved by recalling related concepts, experiences, or facts. Activating prior knowledge helps you make associations and better comprehend the material.

3. Highlight or annotate: Use a pen, highlighter, or sticky notes to mark important points, key ideas, unfamiliar words, or any sections that you find confusing. This helps you stay engaged and actively interact with the text, making it easier to recall and understand later.

4. Ask questions: Engage in a dialogue with the text by asking questions as you read. Formulate queries about the main idea, supporting details, and the author's purpose. This habit stimulates critical thinking and deepens your understanding.

5. Break it down: If you encounter complex or lengthy passages, break them down into smaller, manageable sections. Read one part at a time, ensuring comprehension before moving on to the next. This approach prevents overwhelm and allows for better absorption of the content.

6. Summarize and paraphrase: After reading a section or completing the text, summarize the main ideas in your own words. This exercise forces you to consolidate your understanding and helps identify any areas that need further clarification.

7. Practice active reading: Actively engage with the material by making mental connections, visualizing concepts, and predicting outcomes. This requires concentration and involvement, leading to improved comprehension.

8. Expand your vocabulary: A strong vocabulary enhances comprehension. Make an effort to learn new words regularly, and practice using them in everyday conversations or writing. Contextual clues can also help you deduce the meaning of unfamiliar words while reading.

9. Read regularly: Consistent reading practice is essential for developing reading comprehension skills. Set aside dedicated time for reading, and choose a variety of materials, including fiction, non-fiction, articles, and essays, to expose yourself to different styles and genres.

10. Discuss and reflect: Engage in discussions about what you've read with peers or join a book club. Explaining your understanding to others and listening to their perspectives can deepen your comprehension and provide new insights.

Remember, improving reading comprehension is a gradual process that requires consistent effort and practice. By implementing these strategies, you can develop stronger comprehension skills over time.

TRIVIA ABOUT TIKTOK APP

 Sure! Here are some trivia facts about TikTok:

1. Origin: TikTok was developed by the Chinese company ByteDance and was launched internationally in September 2017. It was initially released in China as "Douyin" in September 2016.

2. User Base: As of September 2021, TikTok has been downloaded over 2.6 billion times globally, making it one of the most popular social media platforms.

3. Name Change: TikTok was initially known as "Musical.ly" when it first launched internationally. In August 2018, ByteDance acquired Musical.ly and merged it with their own app, rebranding it as TikTok.

4. ByteDance's Other Apps: In addition to TikTok, ByteDance also owns other popular apps, such as Douyin (the Chinese version of TikTok), Toutiao (a news aggregator), and Helo (a social networking app).

5. Global Reach: TikTok is available in over 150 countries and has been translated into 75 languages.

6. Length of Videos: Initially, TikTok videos could only be 15 seconds long. However, in late 2018, TikTok extended the maximum video length to 60 seconds, allowing users to create longer content.

7. For You Page (FYP): The "For You" page is the main feed on TikTok where users discover content. The algorithm customizes the content shown based on the user's interactions and preferences.

8. Influencer Culture: TikTok has given rise to a new generation of social media influencers who gained popularity through their creative and entertaining videos on the platform. Many TikTok creators have amassed millions of followers and have expanded their careers beyond the app.

9. Challenges and Trends: TikTok is known for its viral challenges and trends. These trends often involve users recreating or adding their unique twist to a specific dance, skit, or concept, resulting in a wave of videos following the trend.

10. Music Integration: Music plays a significant role on TikTok, with users being able to add popular songs or audio snippets to their videos. Many songs have gained widespread popularity and recognition through TikTok, propelling them to top the music charts.

Remember that TikTok is a constantly evolving platform, so these facts may change or be updated over time.

Alyansa ng Mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino/TANGGOL WIKA: Internal na Kwento, Mga Susing Argumento at Dokumento (2014-2017)October 2017Authors:David Michael Marcelino San JuanDe La Salle University

Alyansa ng Mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino/TANGGOL WIKA: Internal na Kwento, Mga Susing Argumento at Dokumento (2014-2017)

October 2017

Authors:

David Michael Marcelino San Juan

De La Salle University

https://drive.google.com/file/d/1BUsOD7ZS_euIzIkMGwYfm6ayaXO7eBGP/view?usp=drivesdk

POSISYONG PAPEL NG KOMISYON SA WIKANG FILIPINO (KWF)

POSISYONG PAPEL NG KOMISYON SA WIKANG FILIPINO (KWF)

KAPASIYAHAN NG KALUPUNAN NG MGA KOMISYONER BLG. 14-26 SERYE NG 2014 PINAGTITIBAY ANG KAPASIYAHAN NA NAGLILINAW SA TINDIG NG KOMISYON SA WIKANG FILIPINO (KWF) HINGGIL SA COMMISSION ON HIGHER EDUCATION (CHED) MEMORANDUM BLG. 20, S. 2013

SAPAGKAT, alisunod sa Artikulo XIV, Seksiyon 6-7 ng 1987 Konstitusyon, dapat magsagawa ng hakbang ang pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon;

SAPAGKAT, tungkulin ng KWF ang pagtitiyak sa higit pang pagpapaunlad, pagpapayaman, pagpapalaganap, at preserbasyon ng Filipino at ng iba pang mga wika sa Filipinas;

SAPAGKAT, ang CHEd Memorandum Order Blg. 20, s. 2013 ay nagtatanggal sa mga sabjek na Filipino sa General Education Curriculum, at sa halip ay pinapalitan ito ng Revised Core Courses na maaaring ituro sa Ingles o sa Filipino;

SAPAGKAT, ang nasabing Memorandum Order ay magbubunga ng pagkawala ng trabaho ng maraming guro;

SAPAGKAT, ang pagpapaubaya sa mga institusyon sa mataas na edukasyon (HEls) sa pagpili ng wikang gagamitin sa Core Courses ay maglalagay sa Wikang Filipino sa tagibang na posisyon dahil sa patuloy na pamamayani ng Ingles sa edukasyon at sa mga dominyo ng kapangyarihan;

SAPAGKAT, sa sitwasyong ito, nanganganib na mawala nang tuluyan ang Filipino, hindi lang bilang sabjek, kundi bilang wikang panturo sa antas tersiyari;

SAPAGKAT, bilang pagtupad sa tungkulin nito sa ilalim ng batas, ang KWF, matapos magsagawa ng Pambansang Konsultasyon sa Antas Tersiyari ay lumiham sa CHEd noong 16 Enero 2014 hinggil sa pagbibigay ng priyoridad sa paggamit ng Filipino bilang midyum ng pagtuturo sa GEC sa antas tersiyari, at pagtitiyak na hindi mababawasan ang sahod o bababa ang ranggo ng mga guro sa Filipino na apektado sa pagpapatupad ng K-12; 

SAPAGKAT, ang iba't ibang samahan ng mga guro sa Filipino, ay nagpahayag na ng kanilang pagtutol sa nasabing Memorandum Order sa paniwalang ito ay hindi umaayon sa mga tadhana ng Konstitusyon hinggil sa pagtataguyod at paggamit ng Filipino bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon;

DAHIL DITO, IPINAPASIYA, gaya ng ginagawang pagpapasiya ngayon, na iginigiit ang pagtuturo ng siyam (9) na yunit sa Wikang Filipino, na hindi pag-uulit lamang ng mga sabjek sa Filipino sa antas sekundarya, kundi naglalayong magamit at maituro ang wika mula sa iba't ibang disiplina-na pagkilala sa Filipino bilang pintungan ng karunungan at hindi lamang daluyan ng pagkatuto, at upang matiyak ang pagpapatuloy ng intelektuwalisasyon ng Filipino;

IPINAPASIYA pa, na tiyaking ang kalahati o apat (4) sa panukalang core courses, bukod sa kursong Rizal, na nakasaad sa Memorandum Order Blg. 20, s. 2013 ay ituro gamit ang Wikang Filipino;

IPINAPASIYA rin, na magsagawa ng mga retooling ng mga guro upang matiyak ang kanilang kahandaan sa pagtuturo ng core courses at edukasyong elektib;

IPINAPASIYA sa wakas, na himukin ang mga guro sa Filipino, at ang lahat ng mga naniniwala sa mahalagang papel ng Wikang Pambansa sa patuloy na pagbubuo at pagpapaunlad ng bayan na tatagan ang tindig at patuloy na isulong ang Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pangedukasyon sa lahat ng antas. Hayaang ang sipi ng kapasiyahang ito ay maipaabot sa CHEd, sa mga institusyong pang-edukasyon, at sa mga samahang pangwika sa bansa.

PINAGTIBAY ng Kalupunan ng mga Komisyoner ngayong 20 Hunyo 2014.

Poetry for Teachers

To the heroes who shape the future's mold,

With hearts of gold and spirits bold,

This ode is for you, teachers dear,

The guiding lights we hold so near.

With patience and love, you stand tall,

Nurturing minds, inspiring all.

In classrooms where dreams come alive,

You empower, uplift, and help them thrive.

You ignite the flames of curiosity's fire,

Fanning the embers of each young desire.

Guiding them through the realms of thought,

With lessons taught and wisdom sought.

You're more than instructors, you're mentors true,

Teaching not just what to learn, but how to pursue.

Encouraging dreams to take flight,

Instilling values, shaping what's right.

In your embrace, students find solace,

A safe haven where they can show their promise.

You believe in their potential, see their worth,

Unleashing their greatness upon this Earth.

You celebrate victories, big and small,

In every stumble, you catch them when they fall.

You wipe away tears, soothe every doubt,

For your compassion, there's no measure to amount.

In a world that often undervalues,

You're the beacons of hope that always choose,

To uplift, inspire, and motivate,

To instill confidence and eradicate hate.

Your impact extends far beyond the walls,

Of classrooms filled with echoes and calls.

You shape lives, change destinies,

Leaving footprints of love and memories.

So here's to you, educators bold,

With hearts of warmth and stories untold.

May you continue to light the way,

For the students who come your way.

You are the builders of a brighter tomorrow,

The catalysts for growth, banishing sorrow.

You hold the power to make dreams come true,

Thank you, teachers, for all that you do.

Writing content for social media

Writing content for social media requires a strategic approach to capture attention, engage your audience, and drive desired actions. Here are some tips for crafting effective social media content:

1. Define your goals: Clearly identify what you want to achieve with your social media content. Whether it's increasing brand awareness, driving website traffic, generating leads, or fostering engagement, having clear goals will guide your content creation process.

2. Know your audience: Understand your target audience's demographics, interests, and preferences. Tailor your content to resonate with them, using language, tone, and visuals that appeal to their needs and aspirations.

3. Keep it concise and compelling: Social media platforms have limited space, so make your content concise, punchy, and attention-grabbing. Use compelling headlines, hooks, or questions to spark curiosity and encourage further engagement.

4. Use visuals effectively: Visuals play a crucial role in social media content. Incorporate eye-catching images, videos, or infographics to enhance your message and increase shareability. Ensure the visuals align with your brand's style and messaging.

5. Include a call to action (CTA): Encourage your audience to take action by including a clear and concise CTA in your content. Whether it's liking, sharing, commenting, visiting a website, or making a purchase, guide your audience towards the desired outcome.

6. Use hashtags strategically: Research and use relevant hashtags to expand your reach and improve discoverability. Hashtags help categorize your content and make it more visible to users interested in specific topics or themes. However, avoid excessive or irrelevant hashtags.

7. Personalize your content: Social media thrives on personal connections. Show the human side of your brand by engaging in conversations, responding to comments, and addressing your audience by name whenever possible. Building relationships and fostering a sense of community can strengthen your brand's presence.

8. Be consistent and timely: Maintain a consistent posting schedule to keep your audience engaged and build anticipation. Use social media management tools to schedule posts in advance and ensure regular content delivery. Additionally, stay current and relevant by incorporating trending topics or timely events when appropriate.

9. Analyze and optimize: Monitor the performance of your social media content using analytics tools provided by the platforms or third-party software. Track engagement metrics, reach, click-through rates, and conversions to identify what content resonates best with your audience. Use these insights to refine your content strategy over time.

10. Experiment and evolve: Social media platforms and trends are ever-evolving, so be open to trying new formats, features, or content types. Experiment with different approaches, such as live videos, interactive polls, or user-generated content, to keep your content fresh and engaging.

Remember, social media content should align with your overall brand messaging and goals. By understanding your audience, being creative, and consistently evaluating your results, you can develop compelling content that drives meaningful engagement and supports your objectives.

Writing a story for Wattpad

Writing a story for Wattpad involves creating engaging content that captures the interest of the platform's readers. Here are some steps to help you write a story for Wattpad:

1. Choose a compelling concept: Start with a unique and captivating concept for your story. Consider genres, themes, and plot ideas that resonate with the Wattpad audience. It's essential to create something that stands out and hooks readers from the beginning.

2. Plan your story: Develop a basic outline or structure for your story. Outline the main plot points, character arcs, and key events that will drive the narrative forward. This will provide you with a roadmap to follow while writing and help maintain a cohesive storyline.

3. Develop relatable characters: Create well-rounded and relatable characters that readers can connect with. Give them distinct personalities, strengths, weaknesses, and desires. Consider their backgrounds, motivations, and conflicts. Characters play a significant role in capturing readers' attention and keeping them engaged throughout the story.

4. Focus on storytelling and pacing: Wattpad readers appreciate stories that have a good balance of action, dialogue, and description. Pay attention to pacing, keeping the story moving forward while allowing moments for character development and world-building. Create suspense, intrigue, and emotional moments to maintain reader interest.

5. Utilize Wattpad features: Take advantage of Wattpad's features to enhance the reader experience. Use multimedia elements like images, videos, or playlists to supplement your story. Engage with readers through comments, polls, or Q&A sessions. Leveraging these features can help increase reader interaction and foster a sense of community.

6. Upload chapters regularly: To keep readers engaged, it's important to maintain a consistent uploading schedule. Decide on a schedule that works for you, whether it's daily, weekly, or at regular intervals, and stick to it. Regular updates build anticipation and encourage readers to follow and engage with your story.

7. Interact with readers: Respond to comments, messages, and feedback from your readers. Engaging with your audience fosters a sense of community and encourages readers to become more invested in your story. Actively participating in discussions, answering questions, and showing appreciation for reader support can help you build a loyal following.

8. Seek feedback and revise: Consider sharing your story with others, such as fellow Wattpad writers or beta readers, to gather feedback. Constructive criticism can help you identify areas for improvement, refine your storytelling, and enhance the overall quality of your work.

9. Promote your story: Utilize Wattpad's promotional tools, such as tags, cover art, and descriptions, to make your story more discoverable. Engage with Wattpad's community by participating in writing contests, joining relevant groups, or collaborating with other writers. Social media platforms can also be used to promote your story and connect with potential readers.

10. Continually improve your writing skills: Writing is a craft that can always be improved. Seek opportunities to develop your writing skills through reading, attending workshops, or joining writing communities. The more you write and learn, the better your stories will become.

Remember, Wattpad is a platform that thrives on engaging storytelling and interaction with readers. Focus on creating an enjoyable reading experience, connecting with your audience, and continuously honing your craft.

Writing spoken word poetry

Writing spoken word poetry allows you to express your thoughts, emotions, and experiences in a powerful and engaging way. Here are some steps to help you write spoken word poetry:

1. Find inspiration: Look for inspiration in your personal experiences, social issues, emotions, or any other topic that resonates with you. Reflect on what you want to convey through your poem and the impact you want to make on the audience.

2. Start with a strong concept: Determine the central idea or theme of your poem. This will serve as the foundation for your piece and guide your writing. Consider the message, mood, or story you want to convey.

3. Choose a poetic structure: Spoken word poetry doesn't necessarily follow strict poetic structures, but having a general structure can help give your poem coherence. You can experiment with free verse, use rhymes, repetition, or rhythmic patterns to add emphasis and enhance the overall flow of your poem.

4. Use vivid imagery and sensory language: Paint a vivid picture in the minds of your listeners through the use of sensory language. Describe sights, sounds, smells, tastes, and textures to create a sensory experience. Use metaphors, similes, and other literary devices to add depth and create impactful imagery.

5. Experiment with rhythm and pacing: Spoken word poetry relies heavily on the delivery and performance. Consider the rhythm and pacing of your poem to enhance its emotional impact. Play with pauses, variations in speed, and emphasis on specific words or phrases to create a dynamic performance.

6. Use repetition and refrain: Repetition can be a powerful tool in spoken word poetry. Repeat key phrases, words, or lines to reinforce the message and create a memorable impact. Consider using a refrain or a recurring line that serves as a thread throughout your poem.

7. Incorporate spoken language and voice: Spoken word poetry is meant to be performed, so consider how your poem will sound when spoken aloud. Use natural language and conversational tone to connect with your audience. Explore the rhythm and cadence of your own voice and find ways to incorporate it into your poem.

8. Edit and revise: After writing your initial draft, revise and edit your poem. Pay attention to the flow, clarity, and impact of your words. Trim unnecessary words or lines to make your poem more concise and impactful. Consider the overall structure and organization of your poem as well.

9. Practice and perform: Spoken word poetry is best experienced through live performance. Practice reading your poem aloud, paying attention to your delivery, tone, and gestures. Experiment with different performance techniques, such as varying your voice, using gestures, or engaging with the audience.

10. Seek feedback: Share your spoken word poetry with others, such as fellow poets, writing groups, or open mic events. Listen to feedback and incorporate constructive criticism to refine your poem and enhance your performance skills.

Remember, spoken word poetry is a unique art form that combines writing and performance. Allow your voice and emotions to shine through your words, and embrace the power of your spoken performance to captivate and move your audience.

Writing flash fiction

Writing flash fiction

Writing flash fiction is a creative and concise form of storytelling. It involves crafting a complete narrative with a limited word count, typically ranging from 100 to 1,000 words. Here are some steps to help you write flash fiction:

1. Start with a clear idea: Flash fiction requires a focused concept or idea. Decide on a central theme, event, or emotion that you want to explore in your story. Having a clear direction from the beginning will help you stay focused and make every word count.

2. Choose a single conflict or moment: Flash fiction works best when it revolves around a single conflict, moment, or turning point. Since you have limited space, it's important to narrow down the scope of your story. This will allow you to delve deeper into the chosen element and create a strong impact on the reader.

3. Create engaging characters: Even in a brief piece of fiction, compelling characters can add depth and resonance to your story. Develop characters with distinct personalities, desires, and motivations, even if they are not explicitly mentioned in the narrative. Give them a goal or obstacle that drives the story forward.

4. Plan the structure: Given the limited word count, flash fiction often follows a simple and focused structure. Consider a traditional three-act structure with a clear beginning, middle, and end. Alternatively, you can experiment with non-linear structures or unexpected narrative approaches to add intrigue.

5. Focus on vivid imagery: Since you have limited words to work with, it's crucial to make each sentence count. Utilize vivid and concise descriptions that evoke sensory details, creating a vivid image in the reader's mind. Choose powerful and precise words to convey emotions and atmosphere.

6. Use dialogue effectively: Dialogue can be an effective tool in flash fiction, allowing you to reveal character traits, convey conflict, and advance the plot within a short space. Keep the dialogue focused and impactful, using it to highlight key moments or to reveal important information.

7. Edit ruthlessly: Editing is crucial in flash fiction to ensure every word contributes to the overall impact of the story. Cut out any unnecessary details, repetitions, or tangents. Pay attention to sentence structure, grammar, and punctuation to create a polished and concise piece.

8. Read and study flash fiction: Immerse yourself in the world of flash fiction by reading published works in this genre. Analyze the techniques and approaches used by successful flash fiction writers. This can provide inspiration, improve your understanding of the form, and help you develop your own unique style.

9. Experiment and revise: Flash fiction allows for experimentation with different styles, tones, and narrative voices. Don't be afraid to try out various approaches and revise your work. Experimentation can lead to surprising and innovative results.

10. Seek feedback: Share your flash fiction with others, such as writing groups, online communities, or trusted friends. Feedback from others can provide valuable insights and help you refine your writing.

Remember, the beauty of flash fiction lies in its brevity and impact. By focusing on a central idea, crafting concise prose, and carefully selecting every word, you can create engaging and powerful flash fiction pieces.

What is Poetry and it's Element?

What is Poetry and it's Element?

Poetry is a form of literary expression that uses language, rhythm, sound, and imagery to convey emotions, ideas, and experiences. It often employs creative techniques and stylistic devices to create a unique and impactful expression. Here are some key elements commonly found in poetry:

1. Form and Structure: Poetry can take various forms, such as sonnets, haikus, ballads, or free verse. Each form has its own rules or guidelines governing the arrangement of lines, stanzas, and rhyme schemes. The structure of a poem contributes to its overall aesthetic and rhythm.

2. Meter and Rhythm: Meter refers to the pattern of stressed and unstressed syllables in a line of poetry. Rhythm is the musical flow created by the arrangement of stressed and unstressed syllables. It can be regular, like in metrical poetry, or irregular, as in free verse. The rhythm of a poem influences its pace, flow, and musicality.

3. Rhyme and Sound: Rhyme is the repetition of similar or identical sounds, typically at the end of lines. It can create a musical quality and enhance the aesthetic appeal of a poem. Sound devices such as alliteration (repetition of initial sounds), assonance (repetition of vowel sounds), and consonance (repetition of consonant sounds) are also used to create rhythm and emphasize certain words or phrases.

4. Imagery and Figurative Language: Poets often employ vivid imagery and figurative language to create powerful visual or sensory experiences for the reader. Metaphors, similes, personification, and symbolism are used to convey abstract concepts and evoke emotions.

5. Theme and Message: Poetry often explores specific themes or subjects. It can convey complex ideas, emotions, or social commentary. The theme of a poem is the underlying concept or message it seeks to communicate. It can be overt or subtle, depending on the poet's intent.

6. Word Choice and Diction: The careful selection of words, known as diction, plays a crucial role in poetry. Poets choose words for their sound, connotation, and denotation to create a specific tone or atmosphere. The use of precise, evocative, and imaginative language contributes to the richness and depth of a poem.

7. Tone and Mood: Tone refers to the attitude or perspective of the poet toward the subject matter. It can be serious, playful, melancholic, or reflective, among others. The tone, along with other poetic elements, contributes to the overall mood or atmosphere of a poem, which can evoke specific emotions in the reader.

These elements work together to create the unique and expressive art form that is poetry. However, it's important to note that poets often experiment with and bend these elements to suit their creative vision, resulting in a wide range of poetic styles and approaches.

Best Website for research (RRL)

Best Website for research (RRL)

There are several reputable websites that can be valuable resources for research. Here are some popular and reliable options:

1. Google Scholar (scholar.google.com): Google Scholar is a specialized search engine that focuses on scholarly literature, including articles, theses, books, conference papers, and more. It provides access to a wide range of academic disciplines and can be an excellent starting point for academic research.

2. JSTOR (www.jstor.org): JSTOR is a digital library that offers a vast collection of academic journals, books, and primary sources in various disciplines. It is widely used by researchers and students and provides access to high-quality scholarly content.

3. PubMed (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov): PubMed is a comprehensive database of biomedical literature, including articles from medical journals, research papers, and clinical studies. It is an excellent resource for health-related research and is maintained by the National Library of Medicine.

4. IEEE Xplore (ieeexplore.ieee.org): IEEE Xplore is a digital library specializing in electrical engineering, computer science, and related disciplines. It provides access to technical journals, conference proceedings, standards, and more.

5. ResearchGate (www.researchgate.net): ResearchGate is a social networking site for researchers and scientists. It allows you to connect with peers, share research papers, ask and answer questions, and find collaborators. It can be a useful platform for networking and accessing research in various fields.

6. Directory of Open Access Journals (DOAJ) (www.doaj.org): DOAJ is an online directory that indexes and provides access to high-quality, open-access scholarly journals. It offers a wide range of disciplines and can be useful for finding freely accessible research articles.

7. Project Gutenberg (www.gutenberg.org): Project Gutenberg is an extensive collection of free e-books, including classic literature and out-of-copyright works. It is a valuable resource for accessing literary texts for research or personal reading.

8. Library of Congress (www.loc.gov): The Library of Congress is the largest library in the United States and provides access to a wide array of resources, including books, manuscripts, photographs, maps, and more. Its website offers online access to various collections, exhibitions, and research tools.

Remember that while these websites can provide valuable information, it's always important to critically evaluate and verify the sources you use for your research. Additionally, depending on your specific research needs and the topic you're investigating, other specialized databases, institutional repositories, or subject-specific websites may also be worth exploring.

start writing inlower expectations

TO AVOID BEING DISAPPOINTED,

MINIMIZE EXPECTATIONS.

This series of video is from the book 

I read "If you can talk you can write" by

JOEL SALTZMAN

THE FORTUNE COOKIE

THAT SAVED MY LIFE

One night, still in the throes of agonizing writer's block, I got a fortune cookie that saved my life. My fortune read:

TO AVOID BEING DISAPPOINTED,

MINIMIZE EXPECTATIONS.

Not being a true believer in the Fortune Cookie School of Wisdom, I was about to toss it aside, eat my cookie and never think of it again. But there was something about those words that almost made sense to me.

What if I did lower my expectations-really lowered them? What if I said to myself: "I don't care if it makes any sense or not. Whatever's in my head, I'm going to write it

down."

Suddenly, it hit me: That's how I started writing in the first place. I was eleven years old, banging away at an old Royal typewriter, not a worry in the world.

That night, I started writing again, the same way I'd started out as a kid-just for the hell of it. I was fooling around again, having fun on the page, finger painting with words and ideas. I didn't care how crazy, or wild,

or silly it got. It got me going again and that's all that mattered.

It wasn't great writing, but it was writing. The dry spell was over. Having lowered my expectations, I wasn't disappointed; I was elated.

I used to throw things out saying, "This isn't great." It didn't occur to me that it didn't have to be great.

-by William Saroyan

If you want me to continue

this whole chapter of this book

please comment, like.

Now, start writing in

lower expectations... Good Luck

LETTER D AND C preschool Activity sample

 

kaugnayan ng wika sa kultura

 Ano ba ang kaugnayan ng wika sa kultura?

Ang wika ay nalilinang dahil sa kultura, ang kultura ay nalilinang dahil sa wika at ang wika ay ang kultura mismo. Maari natin itong ituring bilang batayang gabay sa matibay na kaugnayan ng wika at kultura bilang mabisang kasangkapan sa pagtataguyod ng pagkakakilanlan nating mga Pilipino.

Ang wika ay nalilinang dahil sa kultura. Ayon kay Walt Whitman, ang wika ay hindi abstraktong nilikha ng mga nakapag-aral o ng bumubuo ng diksyunaryo, kundi ito ay isang bagay na nalikha mula sa mga gawa, pangangailangan, kaligayahan, panlasa ng mahabang talaan ng henerasyon ng lahi at nagtataglay ito ng malawak na batayang makamasa (Peña et. al 2012). Malinaw na ang wika ay nalilinang at napagtitibay sapagkat ang kultura ang nagbibigay katuturan sa ipinapahayag na kaisipan ng wika. Ginagamit ang wika dahil ito ay daluyan ng komunikasyon upang magpasimula ng isang tiyak na pagkilos o paggawa. Ito rin ay pangangailangan ng tao sa pakikipag-ugnayan sapagkat siya ay itinuturing na may pangangailangang sosyal. Ang wika ay nakapagpapahayag din ng iba’t ibang damdamin at natutukoy din dito ang pananaw sa iba’t ibang bagay napagpapasiyahan kung ano ang magiging kalugod-lugod sa atin, ang pagpapasiyang  mayroong  impluwensiya mula sa ating kapuwa at ng kabuuan ng lipunang ating kinabibilangan.

Gayunpaman, maari ring sabihin na ang kultura ay nalilinang at napagtitibay din ng wika. Binigyang kahulugan ni Virgilio Almario ang wika bilang katutubong halagahan o value para sa marangal na buhay ng ating mga ninuno, isang dakilang pamantayang nararapat sundin saanman at kailanman tungo sa wastong pakikipagkapuwa-tao, isang banal na tuntuning kailangang tupdin upang hindi ‘maligaw ng landas’. Hindi mapasusubalian na ang ating sariling wika ang siyang midyum na ginamit ng ating mga ninuno sa pagpapahayag ng mga itinakdang batas at pamantayan sa lipunan pasalita man o pasulat. Sa batas ni Maragtas at Kalantiaw, malinaw na nakapaloob sa kaisipang ipinapahayag ng wikang ginamit ang pamantayang itinakda ng batas na ito na siya namang pinagbabatayan ng pamumuhay at pagkilos ng isang mamamayang Pilipino sa lipunan na kaniyang kinabibilangan. Matagumpay ding naipabatid at naipasa sa bawat henerasyon ang mga paniniwala at pamamaraang Pilipino bunga ng sabi-sabi o ‘word of mouth’. Samakatuwid, natutukoy ang mga pamantayan gayon na rin ang kultura ng lipunang Pilipino gamit ang wika sa diskursong pasalita at pasulat.

Ang kultura ay nalilinang dahil sa wika. Ang wika ay daluyan ng komunikasyon at sa pagkakaroon ng komunikasyon ay naisasakatuparan ang ugnayan ng isang tao sa kaniyang kapuwa. Sa pagkakaroon naman ng ugnayan ay maaring bumuo ng pagkakasunduan at dahil ang tao ay tunay na isang sosyal na nilalang, ang pagkakasunduang ito ang maghahantong upang  magpasya upang makisama sa kapuwa at ang pagkakabigkis na ito ay nagkakaloob sa mga tao upang magtaguyod  ng isang lipunan. Ang isang lipunan ay may tiyak na kultura na nakasalig naman sa napagkasunduang katotohanan. Ito ay nabuo sapagkat may pagkakasundo bunga ng komunikasyon na mauugat naman sa katangian ng wikang maging daan na nag-uugnay ng mga kaisipan.

Ang isang partikular na kaisipan na bahagi ng kultura ay ganap na nagiging bahagi ng kultura kung ito ay naipakikilala at naitataguyod. Kung wala ang wika bilang panuluyan ng mga ideyang bumubuo sa kultura tungo sa kaisipan ng mga tao sa isang lipunan ay magiging imposible ito. Sapagkat ayon sa Encyclopedic Supplement, Living Webster Dictionary of the English Language, ang mga ideya ay nabubuhay dahil sa wika, ito ay katulad ng pagbibigay-katawan sa kaluluwa (Bernales et. al 2011). Kaugnay nito, maaring bigyang patotoo na may kakanyahan ang wika na maging ina ng karunungan ayon kay Krank Kruas (Peña et. al 2012) Samakatuwid, pinangatwiranan ng librong Social Dimensions of Education, ang pagkatuto ng isang kultura ay sa pamamagitan ng wika. Mula dito ay nagkakaroon tayo ng kolektibong alaala tulad ng mga alamat, pabula, salawikain at iba pa na naaayon sa ating kaalaman sa kultura, gayundin ang pagsulat, sining, at kung anu-ano pang mga midya na humuhubog sa kamalayan at makapag-ipon at makapagbahagi ng kaalaman

Ang wika ay ang kultura mismo. Kung pagbabatayan naman natin ang winika ng karakter na si  Simoun ng El Filibustersimo ni Dr. Jose Rizal na ang wika ay paraan ng pag-iisip ng tao, samakatuwid tinatanggap natin na ang wika ay ang kultura mismo. Dahil nga ang kultura ay pamamaraan ng pagkilos at pamumuhay ng isang tao ay nakabatay sa kaniyang pag-iisip, ito ang pangunahing pinagmumulan ng kaisipan ng kultura.

Paano nga ba magagamit ang wika upang malinang ang pambansang kultura?

Ang wika ay may kakayahan upang sumisid sa pinakamalalim na kaalamang bayan, liparin ang pinakamatayog na karanasan upang maibalik sa lupa at maipatalas ng ibayong talastasan at praktikang panlipunan (Bernales, et al. 2011). Ang ating wika ang nagkanlong at nagtago ng hiwaga, kasaysayan, at mayamang kaalaman ng ating bayan kung saan nahubog ang katauhan ng ating lahi na bumubuo sa ating pagkakakilanlan bilang isang Pilipino. Nakapaloob sa kaalamang ito ang dakilang nagawa ng magigiting nating mga ninuno. Sa paggamit ng wika ay mapagtitibay ang mga kaalamang ito sa kaisipan na isang mabisang sangkap upang maiwaksi ang kolonisadong pag-iisip sapagkat natatamnan ito dahil sa pagpapatibay  ng pamamaraang Pilipino. Binigyang-diin nga ni Samuel Johnson na ang wika ang nagdadamit sa ating kamalayan, samakatuwid ito ang magbibihis sa atin ng pagkakakilanlan, ang magkakaloob ng isang tatak na siyang tatak ng ating lahi.

Hindi nagtatapos sa paglikha ng bagong pananaw ang paglilinang ng wikang Filipino tungo sa paglinang din ng pambansang kultura tungo sa pagkakakilanlan, o hindi nga maaring sang-ayunan pa ang paglikha lamang ng isang bago at wastong pananaw bagkus ang pagsasangkot ng sariling wika sa pagkilos ng sariling dila. Ang wika ay maari ring itulad sa isang pirasong papel na ang kabilang mukha ay ang kaisipan at ang kabila ay ang tunog ayon kay Ferdinand de Saussure. Hindi maaring sa paggupit ng papel, mahahati ang kaisipan at ang tunog. Anumang bahagi ng putol, magtataglay kapuwa ang mga ito ng kaisipan at tunog. At ang pagtataglay ng wika na kaisipan at tunog ay kakanyahan nito (Peña et. al 2012). Bigyan ng higit na pansin na ang kaisipan at tunog ay hindi mapaghihiwalay sa wika. Kung nakapaloob sa wika ang kaisipan ng kultura at ang wika ay mamumutawi sa ating dila, hindi ba’t mamumutawi rin naman ang kultura sa atin at sa pagkaalam ng kultura ay matutukoy natin ang ating pagkakakilanlan? Kaya naman, nararapat na  ang wikang Filipino ay higit na nararapat maunawaan higit sa mababaw na pagkaunawa lamang upang nararapat na magkaroon tayo ng kritikal na pag-unawa sa ating kultura.

Walang anumang pagsasanay ang makalilikha ng pinakamainam at pinaka-epektibong pagkatuto at pag-unawa ng isang wika kung hindi ang mismong paggamit at pagpapadaloy nito sa sariling dila. Pinapatotohanan ng aklat na Social Dimensions Of Education na ang wika ng isang nilalang ay ang repleksyon ng kaniyang pagkatao at ang pamamaraan at pagkilos na inaasahang aasalin niya. Dagdag pa, ang wika ay ang susi sa tagumpay ng pag-usbong ng isang lahi sa paglikha at pagpapanatili ng kultura sapagkat kung walang wika, ang kakayahan upang makabuo ng mga kaisipan at tradisyon ay hindi makatotohanan.

EROLD JHON DELA CRUZ
https://www.academia.edu/37857689/Ano_ba_ang_kaugnayan_ng_wika_sa_kultura

 

 

PATIMPALAK At AKTIBIDAD sa ating Buwan ng Wika 2021sa temang “Filipino at mga Wikang Katutubo sa Dekolonisasyon ng Pag-iisip ng mga Pilipino.”.

Makiisa na at sumali sa mga PATIMPALAK At AKTIBIDAD sa ating Buwan ng Wika 2021

sa temang “Filipino at mga Wikang Katutubo sa Dekolonisasyon ng Pag-iisip ng mga Pilipino.”.
Agosto 31, 2021 Martes  (Hanggang 10:00am lamang)

PATIMPALAK: BUKAS ITO SA LAHAT NG NAIS LUMAHOK 

1. PATIMPALAK SA PAGLIKHA NG INFOGRAPICS
Komite:  Bb. Sarah Lavinia Evangelista

i-CLICK PARA SA SAMPLE: SAMPLE INFOGRAPHICS

i-CLICK PARA SA PAMANTAYAN: ALITUNTUNIN AT PAMANTAYAN
I-CLICK AT I-UPLOAD ANG ENTRI DITO

 

2. TIKTOK ENTRI #PANALOCHALLENGE
Komite:  G. Reymond S. Cuison
Sa App na Tiktok gumawa ng Entry tungkol sa #PanaloChallenge (Music by EZ Mil)

I-click ito para sa Sample Link: #PANALOCHALLENGE
PAMANTAYAN:
Kasuotan – 30%

Postura – 30%

Ekspresyon ng Mukha – 30%

Transisyon/ Kakayahan sa Editing – 10%

I-CLICK AT I-UPLOAD ANG ENTRI DITO

3. PATIMPALAK SA PAGSULAT NG SANAYSAY
Komite:  Gng. Jean Brillantes Marquez
Pamantayan sa pagsulat ng sanaysay,
-Nilalaman--50% - (Hindi baba sa 150 salita
May kaugnayan sa Tema, Kaugnayan ng mga kaisipan ) -Wastong gamit ng salita at gramatika-30%
-Malikhain at kawili-wiling basahin-20%

I-CLICK AT I-UPLOAD ANG ENTRI DITO

4. PATIMPALAK SA PAG-AWIT
Komite:  Gng. Rubycell Santos Dela Pena
Pumili ng awiting nasa wikang filipino/ nakabatay sa tema ng buwan ng wika ang awitin: chorus lamang ng napiling awitin ang kakantahin pwedeng kahit anong minus one / o instrumental background music
I-UPLOAD ANG ENTRI DITO

IPA BANG ALITUNTUNIN:

1. Sa mga sasalita sa ating patimpalak, magparehistro muna bago mag upload ng kanilang entri/ lahok, i-click ang link para sa mga sasali : https://forms.gle/7eZxM7i5KZmueFSW7

2. Ang lahat ng lahok/ entri na ipapasa ay valid hanggang 10:00am ng umaga sa Agosto 31, 2021 lamang.

3. Sundin ang FILE NAME FORMAT sa pagpasa ng inyong entri: APELYIDO, KURSO/PANGKAT, PATIMPALAK NA SINALIHAN (INFOGRAPHIC, SANAYSAY, TIKTOK, PAG-AWIT). Halimbawa (CRUZ, FIL102, TIKTOK)

4. Ang mga mapipiling pinakamahusay na entri ay makatatanggap ng Sertipiko at GCASH Load.

5. Ang desisyon ng inampalan ay pinal at hindi na mababago.

6. Bisitahin ang FB page ng GLOBAL RECIPROCAL COLLEGES GRC o makipag-ugnayan sa gurong tagapahala ng gawain G. REYMOND CUISON para sa paglilinaw at karagdagang detalye. 

SIKYO: BUHAY NG TAGAPAGBANTAY NG BUHAY AT HANAP-BUHAY

Sikyo: Buhay ng Tagapagbantay ng Buhay at Hanap-buhay 

(Ethnograpiya)

 Good morning sir/maam iyan ang kadalasang bati sa atin ng taong nagbabantay sa mga pasukan ng isang gusali. Mga security guard ang sumasalubong sa atin para inspeksyonin ang ating mga dalang kagamitan. Ang mga security guard o mas kilala sa tawag na sikyo ay mga taong binabayaran upang mapangalagaan at maprotektahan ang mga kagamitan, importanteng mga bagay at mga tao. Sila ay kadalasang kinukuha sa mga ahensya o kaya naman ay pribadong inuupahan. Sila ay nagbabantay ng nasasakupan sa pamamagitan ng pagkakaroon ng malaking sakop na abot ng kanilang mata. Sila ay nag-oobserba, nagpapatrol at nagmamasid ng mga kilos gamit ang mga makabagong teknolohiya kagaya ng CCTV, alarm system, radio, atbp. Sila ay hindi kailangan mang-aresto ng mga tao, pero mayroon silang awtoridad na gawin ang mga ginagawa ng isang opisyal ng batas kagaya ng pulis at sundalo ng may pahintulot sa mga mataas na awtoridad ng batas.Sila ay sinasanay para magampanan nila ang kanilang mga espesyal na tungkulin katulad ng pag-aresto, paggamit ng mga emergency equipments, pagbibigay ng agarang lunas o first aid sa mga hindi inaasahang pagkakataon, nagtatala ng mga eksaktong pangyayari at detalyadong ulat na kailangan ng kanilang pinagtrabahuang institusyon. Karamihan sa kanila ay kailangan ng karagdagang kasanayan paggamit ng mga armas kagaya ng batuta at baril. Sa mga nakaraang taon, dahil sa banta ng terorismo, ay kailangan na din nilang magsanay tungkol sa mga bomb threat na kadalasan ay nangyayari sa mga pampublikong lugar katulad ng malls, paaralan at mga lugar kung saan ay maraming tao.Ito ay ilan lamang sa mga tungkulin at resposibilidad ng isang sikyo. Saan nga ba nagsimula ang mga sikyo? May posibilidad na nagsimula ang mga sikyo sa sinaunang tsina. 

Noong unang panahon, sa kalagitnaan ng 3rd and 11th century BC, ang mga opisyales ng gobyerno na kung tawagin ay Prefectsay inatasan para mapanatili ang kaligtasan at seguridad ng bansa. Mayroon silang sariling sekretarya, kawani at mga tauhan na pinapaalam ang kanilang mga nalalaman o nasasaksihan sa mga mahistrado ng bansa. Makalipas ang ilang taon ay kumalat ang sistemang ito sa mga karatig bansa sa asya. Sa sinaunang griyego, ang mga alipin ay ginagawang mga sikyo. Kagaya ngayon sa modernong panahon, sila ay binabayaran para mamahala sa mga matataong lugar at mga pagtitipon, manghuli at magbantay ng mga preso. Sa kabilang banda, si Augustus, na unang emperador ng roma, ay nagdulot ng pagbabago sa kapitolyo ng roma na kung saan ay nag-recruit siya. Ang terminong Bouncer ay nagsimula noong 19thcentury. Sa panahon ng mga saloon-keeper at brothel ay umaaarkela sila ng mga tao para protektahan ang kanilang gusali laban sa mga masasamang parokyano.

 Ang mga bouncer ay kadalasang nagbabantay sa mga kainan at bar. Patungo sa modernong panahon, noong 1800s nagsimula ang unang armoured car service sa US para sa mga pribadong kumpanya. Nagkalat sa panahong ito ang sikyo sa paligid ng lansangan. Nagtratrabaho sila sa mga daungan ng barko, lapagan ng eroplano, hotel, museo, nightclubs, laban ng football, mall, atbp. Napag-alaman namin na si Eddie Vedder na lead vocalist ng bandang Pearl Jam ay minsan nang naging isang sikyo sa La Valencia Hotel sa California. Si Shad Gaspard na isa namang propesyonal na wrestler ay naging bodyguard ng ilan sa mga kilalang rapper at artista kagaya ni Puff Daddy, Britney Spears, Cuba Gooding Jr. at Mike Tyson. Ang sikat na si Bruce Willis, pagkatapos grumaduate ng high school ay naging sikyo sa Salem Nuclear Power Plant sa New Jersey at nagtrabaho din bilang isang imbestigador bago siya naging isang artista. Napili namin na maging paksa ng aming etnograpiya ang mga sikyo dahil sila ang madalas naming nakikita papasok ng paaralan. Nakuha ng aming atensyon ang kanilang busy na trabaho. Layunin ng aming pag-aaral na malaman ang mga pisikal, pinansyal at emosyonal na aspeto na nangyayari sa buhay ng isang sikyo. Ito ay tutulong para maintindihan at malaman natin ang kahalagahan ng pagkakaroon ng isang security guard. Nais naming makakuha ng mga impormasyon o mga datus na puwedeng makatulong sa pagpapaunlad ng serbisyo ng isang sikyo. 

 Ang metodolohiyang ginamit namin para makakuha ng impormasyon ay ang pagmamasid(observation) at pakikipanayam sa kanila. Naranasan namin ang pakiramdam ng pagbabantay sa isang bagay tuwing gabi, sa pamamagitan ng isang eksperimentong hindi pagtulog sa gabi, para mas lalo naming maintindihan ang pakiramdam ng aming etnograpiya. Sinimulan namin ang aming pag-aaral sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan sa isang guwardiyang aming inoobserbahan para mas mapadali at maging komportable ang guwardiya sa amin. Naging kaibigan namin ang guwardiya na nagbigay tiwala sa amin. Ginamit namin ang stratehiyang pakikipanayam sa guwardiya sa pamamagitan ng pagiging malapit sa kanya na para bang tunay na kaibigan kapag kausap. Natapos namin ang aming pananaliksik noong matapos ang mahal na araw. Ang benepisyo ng aming pag-aaral sa aming sarili ay para mas lalo naming maintindihan kung bakit ginagawa ng mga sikyo ang mga bagay katulad ng pag-iinspect, pagtatanong, at pagmamasid sa nasasakupan. Maari din naming malaman ang iniisip ng isang sikyo para mas madaling makasalamuha ang mga ito dahil madalas namin silang nakakasama sa loob ng paaralan. 

Ang mga benepisyo ng etnograpiyang ito sa publiko ay ang pagsuporta sa trabaho ng isang sikyo. Upang matuto din silang respetohin ng mga tao, at huwag tignan ng mababa bagkus malaman ang kahalagahan nila sa seguridad ng publiko. Bawat isa sa amin ay may mga personal na karanasan sa mga sikyo. Noong bata pa ako (Rhessan Mamoransing) ay takot na takot ako pag nakakakita ako ng mga guwardiya. Madalas kasi akong takutin ng aking yaya na kapag suwail ako ay kukunin ako ng mga sikyo. Simula noon ay lagi na akong umiiwas sa mga sikyong nakakasalubong ko. 

Noong nag-aaral na ako sa mababang paaralan ay unti-unting nawala ang takot ko sa mga sikyo dahil sa madalas akong nasisita dahil sa aking incomplete uniform. Mahilig kasi ako noong mag suot ng black rubber shoes na dapat ay leather kaya madalas akong sitahin ng sikyo ng aming paaralan. Simula noon ay naging immune na ako sa aking takot. Madalas akong nakikipaglaro sa kanila dahil madalas late dumating ang aking service sa oras ng aking uwian. Pinagtritripan ko ang kanilang mga gamit katulad ng pag-ihip sa kanilang pito at pagkuha sa kanilang chapa. Noong tumagal, nang akoy naging high school, hindi ko na gaano napapansin ang mga sikyo kahit madalas ko silang nakikitang umiikot sa paaralan. Para na silang mga ordinaryong tao sa paningin ko na nandiyan lang. Noong nag college ako sa FEU, isang technique sa aming paaralan ay kaibiganin mo ang mga sikyo para makaiwas sa DO(Discipline Office). Madalas kasi kami naka sibilyan sa pagpasok at dumadaan kami sa backdoor ng aming paaralan para makapasok sa eskwelahan. Noong lumipat na ako ng paaralan at nag-aral sa AMA, mayroon akong naging kaaway na sikyo, isang araw sa aking normal na pagpasok. Pumunta nang maaga ang tatay ko para ibigay ang pambayad ng aking tuition fee. Hinanap ako ng tatay ko sa sikyo ng AMA. Hinanap naman ako ng sikyo sa loob ng paaralan. Ang oras ng pasok ko noon ay 10:00am pero dumating ang tatay ko ng 9:00am. Hindi pa naman alam ng tatay ko ang oras ng aking pasukan. Hinanap ako ng sikyo sa faculty na kung saan ay pinapunta siya sa aking section na pinapasukan ngunit wala ako doon. Sinabi ng sikyo sa tatay ko na hindi daw ako pumasok na ikinagalit ng aking tatay. 

Tinawagan ako ng tatay ko at pasigaw na sinabing, HINDI KA PUMASOK!!. Nagulat ako sa sinabi ng tatay ko. Papasok pa lang ako ng paaralan noon at nasa biyahe. Nagtataka ako kung bakit niya sinabing hindi ako pumasok. Pagdating ko sa AMA ay nakasalubong ko kaagad ang aking tatay sa harap ng paaralan at dali-dali kong pinuntahan. Kitang-kita mo sa mukha niya ang galit na awra. Namumula sa galit ang kanyang mukha na para bang nasaniban. Anong hindi pumasok? Eh ngayon pa lang magsisimula ang klase ko., ang sabi ko. Sabi ng guard ay hindi ka daw pumasok, sabi ng tatay ko. Sinong guard iyan? Tara puntahan natin at papatunayan kong ngayon lang ang pasok ko. Ihahampas ko sa kanya yung COR ko, sabi ko. Pinuntahan namin ang sikyo na nagsabi sa tatay ko. Umiinit na ang ulo ko at kumukulo na ang dugo. Sabay sabi ko sa pagalit na tono, Anong pinagsasabi mo sa tatay ko na hindi ako pumasok. Sino nagsabi sa iyo noon?, sabi ko. Sabi ng mga kaklase mo hindi ka daw pumasok, sabi ng sikyo. Natural hindi ako papasok kasi wala akong pasok sa oras na iyon, sabi ko. 

Umamin ng pagkakamali ang sikyo at humingi ng paumanhin. Natunganga na lang ang tatay ko na parang nahihiya sa akin. Siyempre dahil tatay ka, hindi ka dapat humingi ng paumanhin sa anak mo pagnagkamali ka. At ganoon ang ginawa ng tatay ko, hindi nga siya nag sorry. Pero okay na din yun atleast napatunayan kong inosente ako. Kinuha ko ang pera ko sa tatay ko at diretsong pumasok sa aking klase. Pero bago iyon ay pasigaw kong pinarinig sa sikyo ang mga salitang Ayusin mo ang trabaho mo ah. Hindi kasi ikaw ang naaagrabyado. Hindi ako makaconcentrate sa tinuturo ng aking guro. Nakokonsenya ako sa mga nasabi ko sa sikyo. Hindi naman niya kasalanan na nagalit ang tatay ko dahil choice ng tatay ko na magalit. Nag-uulat lang naman siya sa tatay ko. Malay ba niya na hindi pala ako naka-enrolled sa klaseng pinuntahan niya. Pagkatapos ng klase ko ay dali-dali kong pinuntahan at hinanap ang sikyo na aking nasigawan. Nakita ko siya at lumapit ako para humingi ng tawad sa aking mga nasabi. Linagay ko ang aking kamay sa kanyang balikat para masabi kong nagsisisi talaga ako sa nagawa ko. Kalimutan mo na iyon. Okay lang iyon., ang sabi ng sikyo sa akin. Medyo gumaan ang loob ko sa aking narinig at pumunta na ako sa susunod ko na klase. Simula noon ay maganda na ang aking pakikitungo sa mga sikyo sa kahit anong gusali na aking pasukan. 

 Si Princess naman ay may ibang experience sa mga sikyo. Isang araw sa lobby ng AMA Fairview, magaan ang kanyang pagpanaog sa loob ng campus dahil sa ngiti ng guwardiyang nakatalaga dito. Umupo siya sa isang sulok na kung saan ay mapagmamasdan niya ang mga guwardiya ng paaralan. Dumating siya ng 9:13am sa paaralan at 9:30am niya sinimulang obserbahan ang mga sikyo. Napansin niya na habang nag-aantay ang mga sikyo ng estudyanteng papasok ay palakad lakad sila na parang hindi mapakali. Nakita niyang tumitingin ang mga sikyo sa CCTV, tingin sa kaliwa, tingin sa kanan. Napansin niya na kapag may pumasok na estudyante ay unang tinitignan ng mga sikyo ang ID. Sumunod, ang kasuotan ng estudyante kung naaayon ba ito sa panuntunan ng paaralan. Naalala niya ang nangyari sa kanya noong ika-19 ng Marso kung saan ay pumasok siyang suot ang kanyang sandals na walang takong. Sinita siya ng sikyo dahil sa suot niya. Dapat may takong ang sandals mo at dapat close shoes, sabi ng sikyo sa kanya. Ilang buwan ko na itong suot ngayon lang ako sinita., sabi ni Princess. Dali-dali umiwas ng tingin si Princess sa sikyo at umalis na. Talagang hindi niya makalimutan ang mga pangyayaring iyon dahil nagtataka siya sa sinabi ng sikyo sa kanya.  

Si Erna naman ay nagkaroon ng kaibigan na sikyo. Unang tingin daw niya sa sikyo ay mabait at mapagkakatiwalaang tao. Magaan ang loob niya sa sikyo kahit hindi pa niya lubos na kilala ang mga ito. Napapansin ni Erna na laging ngumingiti at bumabati sa mga nagdaraang mag-aaral ang mga sikyo. Napagmasdan niya ang mga gawain ng mga sikyo. Isa sa mga gawain ng sikyo na nakita ni Erna ay magpatawid ng mga estudyante. Minsan ay nakita niya na maiging nagmamasid ang sikyo at nag-iinspek ng mga gamit ng mga estudyante. Isang araw ay nakausap niya ang sikyo at nalaman niya na parehas pala sila ng relihiyon (Iglesia ni Kristo). Kaya pala kapansin pansin ang gaan ng loob niya sa sikyo. Nalaman din niya na parehas silang mang-aawit sa koro. Kinuwento ng sikyo sa kanya ang mga karanasan niya. Masaya siya sa kanilang pag-uusap dahil sobrang gaan ng pakiramdam niya na parang kausap lang niya ang kanyang kapatid. Napansin niya na madaling lapitan ang sikyo at talagang maasahan. Simula noon, bawat araw na pumapasok siya sa paaralan ay binabati at nginingitian siya ng sikyo. Kahit wala siya sa mood o badtrip ay napapangiti siya nito. Gustong-gusto kasi niya na may bumabati sa kanya sa umaga. Simula noon ay gumaan ang loob niya sa mga sikyo. Kakaiba naman ang naging karanasan ni Jhir. Minsan ay papunta siya sa mall para bumili ng gamit para sa paaralan. Pormadong-pormado siya sa araw na iyon. Papunta siya sa entrance ng mall. Sa malayo pa lang ay natatanaw na niya ang haba ng pila sa pasukan ng mall. Medyo hindi maganda sa paningin niya ang mga mahahabang pila lalo nat maganda ang kanyang porma. Pagpapawisan lang siya sa labas at gusto na niya kaagad pumasok. Inantay niya ang limang minutong pagpila para lang inspeksyunin ang kanilang mga kagamitan. Dumating siya sa unahan at turn na niya para inspeksyunin. Binuksan niya ang kanyang bag para ma-inspek ng sikyo. Sinilip at binusisi ng sikyo ang laman ng bag niya na parang may hinahanap na bagay. Nailang siya dahil parang hinahanapan talaga siya ng butas. Matapos tignan ang bag ay kinapkapan naman siya ng sikyo. Todo ang pag kapkap ng sikyo sa kanya. Paulit ulit sa pagkapkap na parang nanghihipo lalo na sa parteng likod ng katawan. Lalong nailang si Jhir sa mga ito at tinitigan ng masama. Simula noon ay may hindi na siya magandang pagtingin sa mga sikyo lalo na sa mga sikyong nasa pasukan ng mga mall. Istorbo at abala naman ang pananaw ni Dheyjem sa mga sikyo. Madalas naiisip niya na istorbo at abala lang ang mga guard. Kasi nga naman, papasok pa lang siya ng paaralan ay kailangan pa ipabukas ang bag at i-tse-check daw ng mga sikyo ang gamit niya, e samantalang, tutusukin lang naman nila ng stick yung bag. Pakiramdam niya na kinakapkapan siya na parang hinihipuan siya ng sikyo. Sinisita siya kapag wala siyang I.D. Naiinis siya kapag nasisita ng sikyo ang kanyang damit. Pinapahinto siya kahit late na siya sa kanyang klase. Minsan ay pumasok siya at sobrang late na niya sa first class niya, hinarang pa siya para sitahin ang kanyang suot. Sabi ni dheyjem, Kuya mamaya mo nalang ako sitahin. LATE NA KO!, sabay takbo. Tapos pagbalik niya ay nginitian niya na lang ang sikyo sabay sabing Oo kuya. Ito na uuwi na ko. Pero nag-SM lang talaga siya tapos noong bumalik na siya sa school, ganoon pa din yung suot niya malamang pero inilingan na lang siya ng guard. Para sa kanya ay may pagkakataon din na nakakatulong ang mga guard, hindi lang sa kaligtasan natin pero pag minsan naliligaw na tayo at di mahanap ang isang lugar, sa mga sikyo tayo madalas nagtatanong. Minsan noong naligaw sila ng bestfriend niya sa mall kasi parehas silang aanga-anga, di nila mahanap yung ATM machine at nagtanong na sila sa sikyo na umiikot sa lugar kung saan makakakita ng mga ATM. Sa sobrang bait noong sikyo, hinatid pa talaga sila doon sa mismong lugar. A

yon naman sa mga karanasan ni Reygan sa isang sikyo, maayos naman at wala namang problema kaso minsan talaga ay parang OA na ang kanilang ginagawa. Isang araw nagmamadali na siyang pumasok dahil late na siya sa kanyang unang subject. Nang makarating na siya sa school ay hinarang siya ng guard dahil i-tse-check niya ang bag. Sa isip-isip niya, Ang liit na nga lang ng bag ko tapos i-tse-check pa, isang binder nga lang kasya dun e. Nang binuksan na niya ang kanyang bag, tsine-check na ng sikyo, tapos ang tagal pa mag-check ng sikyo. Halos wala naman laman yung bag niya.Pagkatapos nun kinapkapan pa siya. Sa sobrang tagal naisip niya tuloy, Mukha ba kong magdadala ng bomba? Kasi ang tagal talaga. Nang maka alis na siya, nilingon niya yung guard tapos ang sama ng tingin sa kanya. Pagdating niya sa room nila, kakatapos lang mag-lecture ng kanilang professor. Ang saya diba. Absent na naman tuloy ako, sabi ni Reygan. Pero naisip niya na siguro ay ginagawa lang talaga ng mga sikyo yung trabaho nila para narin sa ika-aayos ng binabantayan nila. 

Madami nang lugar na napuntahan si Almira na hindi talaga nawawala ang security guards. Ibatibang pamamaraan at ito ang mga ilang halimbawa ng mga naranasan niya. Sa isang mall, napansing niya ang mga sikyu dito ay nakafloral pattern na uniforms at may katerno pang summer hat kadalasan. “Ang mga sikyu dito ay kunwari lang nag-tse-check ng bag”, sabi ni Mira. Ang ibig sabihin, dito ay itutusok lang nila ang hawak hawak nilang matulis na kahoy sa loob ng iyong bag sabay pwede ka ng dumaan. “Ang galing diba, sabi ni Mira. Minsan pa nga, dahil abalang-abala na nakikipagchismisan ang babaeng sikyo sa kapwa sikyo niya eh sesenyasan ka na lamang niya na pumasok. Sana pala hindi na niya binuksan ang bag niyang sobrang bigat. Bigla niyang naisip, Kung masamang tao ako at may masama akong intensyon ay matagal na akong nakalusot. Pero sabay binawi niya din naman agad na sana hindi mangyari ang naisip niya dahil kawawa naman ang mabibiktima. Sunod naman ang pinakakinaiinisan niya, ang kanyang pinapasukang kolehiyo. Araw-araw siya tinatanong ng mga sikyo kung may laptop ba siyang dala o wala, halata naman sa kanilang mukha na nang-iinis sila kaya ang ginagawa niya ay inaabot niya ang kanyang bag sa kanila para buhatin nila kung may laptop ba silang nararamdaman. Pinagbabawal kasi sa paaralan ang laptop na hindi nakarehistro sa Maintenance Department. Ngingiti ang mga sikyo at sabay sabi, Ito, meron oh! Kaya mapipilitan siyang buksan ang kanyang bag. Nahalata niya na hindi talaga nila tinitignan kung may ipinagbabawal akong kagamitan na dala. Kung hindi ay inuusisa nila kung ano ang nilalaman ng kanyang bag. Natataon lagi na nangyayari ito kapag late na siya sa aming klase. Ang galing ulit., pabirong sabi niya. At ang huli ay ang tinatawag niyangsensational bodyguards na laging sanhi ng kanyang pagkabigla sa kadahilanang napakabusisi nilang magkapkap na halos nahahaplos na ng sikyo ang kanyang ibabang likuran. Kung may nagawa mang mali ang mga bodyguards na ito, inilulugar niya ang kanyang sarili sa kalagayan nila, napakahirap dahil ilang oras kang nakatayo at paulit-ulit na routine. Boring. Pero iyon ang trabaho nila eh. Irespesto na lamang natin iyon. Yun na lamang ang magagawa natin., sabi niya. Hindi lang pala iyon, mas matutulungan at mapapadali natin ang trabaho nila kapag binuksan natin kaagad ang ating mga bag para ipakita sa gwardiya ang loob nito, na sa tingin niya ay ginagawa naman ng lahat. At ang huli para kay Mira ay, wag magtulakan sa pila. “Di aalis iyang papasukan natin. Kalma lang., sabi ni Mira. 

 Si Adrian naman ay may kaparehong karanasan sa security guard. Minsan naiinis siya sa mga sikyo. Lalo na sa oras na siya ay nagmamadali sa AMA nang si guard ay kailangang harangan siya at sasabihin sa kanya na isabit muna ang ID para makapasok. Isusuot niya naman, sadyang nagmamadali lang siya. Isa pang napansin niya ay kapag papasok napakabagal mag check ng bag. Hindi naman siya mukhang magnanakaw at magdadala ng bomba upang pasabugin ang AMA. Dumating ang araw na kelangan naming magmasid sa paligid ng aming paksa gamit ang aming mga senses. Ang lugar ng aming sikyo ay matatagpuan sa AMA Fairview. Ilang araw kaming nag-obserba at nagmasid sa lugar na pinagtratrabahuan ng aming sikyo. Malaki ang gusaling iniikot ng aming sikyo. Ang gusali ay may apat na palapag at may malawak na sakop ng lupa. Mapapansin na ang gusali ay nasa corner lot ng dalawang daanan na madaming sasakyan. May maluwag na parking ang harap ng gusali. Madaming nakaparadang mga sasakyan sa harap pagdating ng tanghali. Sa gilid naman ay madaming motor na nakaparada. 

Mainit ang labas ng gusali pagdating ng mga 9am hanggang 4pm. Kaunti ang mga tindahan sa paligid ng gusali. Maraming mga sasakyan at tao ang dumadaan dito kaya mapapansin ang ingay ng paligid. Maliwanag at maaliwalas ang loob ng gusali dahil sa mga see-through na salamin nito. May kainitan ang loob lalo na kapag madaming tao. Mapapansin din ang location ng check point o pasukan ng gusali na nakatapat sa araw kapag tanghali. Mapapansin na walang elevator ang gusali at maliliit ang hakbang ng mga hagdan. Talagang pagod ka kapag umakyat ka papuntang 4th floor. Bawat palapag ng gusali ay may hindi bababa sa apat na silid-aralan. Hindi maganda ang amoy ng polusyon ng mga usok na nanggagaling sa mga sasakyan. Malinis ang paligid ng gusali kaya wala kang maamoy na basura. Maamoy mo ang mga halo-halong pabango na naiwan sa pasukan ng gusali sa umaga. May mga amoy shampoo, pabango, deodorant, putok, atbp. Mapapansin mo na sobrang panghi ng mga palikuran. Kahit anong floor pa ang piliin mo, mapanghi ang mga palikuran. Napansin namin na habang tumatagal ang oras ay nag-iiba ang amoy sa loob ng gusali. Nakadepende din ang amoy ng loob ng gusali sa klima. Malupit ang amoy kapag mainit ang panahon dahil maamoy mo ang mga amoy warrior na pawis ng mga tao sa loob. Maririnig mo ang mga ingay ng sasakyan sa labas ng gusali. Mga busina, tunog ng makina at mga andar ng gulong sa mainit na sementong daan ang kadalasang maririnig mo sa labas. Idagdag mo na din ang mga taong nag-uusap at nagsisigawan. Maingay ang loob ng gusali kapag tanghali at kada oras dahil sa paglipat ng mga estudyante. Kakaiba ang panlasa ng hangin sa loob kapag tanghali. Para itong maasim na mangga. 

 Napansin namin na ang aming sikyo na malinis sa katawan. Puting-puti ang uniporme na parang nalabhan sa Surf. Makinang ang mga chapa at mga bling-bling na nakasabit sa damit ng sikyo. Malinis ang gupit or clean cut ang laging gupit ng sikyo. Makikita mo na lagi siyang naglalagay ng gel sa ayos ng buhok niya. Medyo maputi ang aming sikyo at matangkad dahil sa haba ng kanyang pantalon. Makinang at laging nakashine ang kanyang mga sapatos at malinis ang medyas. Mapapansin mo na may nakasabit na lumang baril sa gilid nito. May mga tattoo siyang nakatago sa mga braso at kamay na parang may sinalihang fraternity. Mapapansin mong hawak lagi ang kanyang radio at nakikipag usap. Kapag nasa labas siya ay dala niya ang kanyang log book para ilista ang mga pumaparada at umaalis na mga sasakyan at motor. Bihira namin siyang makitang rumonda sa loob ng paaralan at madalas nasa may pasukan lang siya. Kausap palagi ang mga kapwa sikyo kapag walang gaanong tao. Mabango ang sikyo at may downy na amoy ang damit. Hindi palasalita ang sikyo sa mga estudyante at pinipili lang ang mga kinakausap na estudyante. Hindi namin sila nakikitang nagbre-break o kumakain man lang. Lagi niyang pinagmamasdan ang kanilang alarm system o ang LCD na may video ng mga paligid ng paaralan. Mapapansin mong malinis sa katawan, mabango at tahimik ang aming sikyo. I

sang araw bago magsimula ang mahal na araw. Nakaupo kami sa lobby ng AMA at nagmamasid sa aming sikyo na napili. Naghahanap kami ng tiyempo para magtanong at humingi ng interview sa kanya. Napansin namin na lumabas siya para magcheck ng mga nasa log book niya. Pinuntahan namin ang sikyo at kunwaring nakatambay lang sa labas. Manong ang init noh, sabi namin. Oo nga e, pinagpapawisan na ako., sabi ng sikyo. Kailan kaya magkaka-snow dito sa pinas?, pabirong sabi ni Adrian. Napangiti ang sikyo at tumingin uli sa log book para magcheck. Dahil kakilala ni Erna yung sikyo, siya ang naging middleman namin para magawa namin ang interview. Nakipag-usap si Erna sa sikyo at nangamusta. Kailan ang tupad (pagtupad o pagganap ng tungkulin bilang mang-aawit) mo?, sabi ni Erna. Mamaya pagtapos ng duty ko, sagot naman ng sikyo. Hanggang anong oras ka ba manong?, tanung ni Erna. Hanggang alas tres lang. Pagtapos noon diretso na ako sa kapilya., sagot ng sikyo. Saan ka nakatira manong?, tanong namin. Sa may Bulacan pa ako., sagot niya. Ang layo naman ng sa inyo manong. Buti hindi ka nahihirapan sa biyahe?, sabi namin. Hindi naman. Tanghali naman ang uwi ko kaya ayos lang. Walang gaanong tao sa biyahe. Mainit lang. sagot naman ng sikyo. Tinanong namin ang kanyang pangalan at ito naman ay kanyang binigay. Pinanatili naming lihim ang kanyang pangalan para maprotektahan ang kanyang trabaho. Tawagin na lang nating ang sikyo sa pangalang Nocete. Medyo nakuha namin ang loob ni Nocete. Dahil malapit na ang kanyang uwian at pinagpabukas na namin ang pag-interview. Kinabukasan ay nakatambay kami uli sa lobby para magmasid kay Nocete. Nakita si Erna sabay ngiti sa amin. Sinubukan naming lumapit sa kanya para mangamusta. Habang nag-tse-check siya ng bag ay linilibang namin siya sa pakikipagkwentuhan. Maganda ang aming nasimulang kwentuhan at napatanong kami kung ano ang gagawin niya sa bakasyon. Sabi ni Nocete ay may duty daw siya sa mga araw na iyon. Walang mga bakasyon sa mga security guard sabi niya. Nakahanap kami ng butas para makonekta namin ang aming mga tanong. Edi paano yan habang bakasyon na ng ibang tao ikaw naman ay nag-iisa lang na nagbabantay? Hindi ka ba nalulungkot?, tanong naming kay Nocete. Siyempre nakakalungkot dahil nagsasaya ang ibang mga tao sa paligid mo, mga pamilya mo, pero nasa duty ka at nakatunganga para magbantay., sabi niya. Ano ang mga pumapasok sa isip mo kapag nag-duduty ka na mag-isa ka lang?, tanong namin. Makikita mo sa mukha ang pag-aalinlangan para sagutin ang tanong namin kaya nag-follow up question kaagad kami. Noong pasko naka-duty ka din ba?, tanong namin. Hindi, day-off ko noong pasko, sagot niya.Edi masaya noong araw na iyon. Nasubukan niyo na po ba na magpasko sa duty?, sunod na tanong namin. Nasubukan na, maraming beses na siguro., sagot niya. Edi ang lungkot nun, tugon namin. Oo malungkot pero kailangang kumayod para sa pamilya., sagot niya. Napansin namin na naging malungkot ang mukha ni Nocete at nagcheck ng mga bag para ma-divert ang nararamdaman. Mapapansin namin na medyo sensitibo si Nocete sa mga tanong kapag tungkol sa mga holiday na may duty siya. May pamilya na po ba kayo?, tanung namin. Mayroon. Dalawa yung anak ko parehong babae. Nandun sila sa misis ko sa may Pangasinan., sagot niya. Ang layo mo naman sa kanila manong. Paano ang ginagawa ninyo kapag namimiss ninyo sila?, tanong namin. Minsan tinatawagan ko sila sa gabi. Iyong bunso ko nga magbibirthday sa april 2 kaya baka lumuwas ako., sagot niya. Edi madami kayong dalang regalo pag-uwi ninyo, sabi namin. Siyempre. Understood na iyon!, sabi niya. Paano ninyo pinapadala ang sahod niyo?, sabi namin. Minsan pinapadala, minsan naman umuuwi ako at ako na nagbibigay, sagot niya. Buti kasya naman sa inyo yung kinikita ninyo?, sabi namin. Napagkakasya naman kahit papaano, sagot niya. Ilan taon na po ba ang mga anak ninyo? At si misis po ba nagtratrabaho?, tanong namin. Yung panganay ko ay magha-highschool na sa pasukan at yung bunso ay mag-ge-grade 5 sa april 2. Si misis naman ay tumutulong sa mga tiyahin magbenta ng mga tocino at longanisa., sagot niya. May insurance po ba kayo katulad ng mga pulis?, tanong namin. Meron din. Death insurance at medical insurance. Kasama sa ahente namin yun. Lahat naman siguro ng guard may ganoon, sagot niya. Biglang natanong namin ang mga maseselan na tanong kay Nocete. Paano po kung may aksidenteng nangyari sa inyo? Hindi po ba kayo natatakot mamatay?, tanong namin. Wag naman sana mauwi sa ganoon. Maliliit pa yung mga anak ko., sagot niya. Kitang-kita mo ang takot sa kanyang mga mata na kung may mangyari sa kanya ay paano na ang kanyang pamilya. Bigla siyang nakahawak sa kanyang ulo at nag-ayos ng buhok na parang hindi inaasan ang ganoong tanong. May karanasan na po ba kayong ganoon na kung saan nalagay ang buhay ninyo sa peligro dahil sa pagbabantay?, tanung namin. Wala pa pero yung isang kasamahan ko muntik ng namatay sa saksak sa tagiliran., sagot niya. Bakit po? Maari ninyo po bang maikwento sa amin?, pakiusap namin. Guard kasi iyon sa isang village sa may banawe ave. Habang nasa guard house siya ay may dalawang tao na umaaligid sa tapat ng gate ng village. Sinita niya yung dalawang tao at pinuntahan kasi kahina-hinala silang mga tao. May inaantay lang daw yung dalawang tao na kakilala nila sa loob ng village na lumabas. Bumalik siya sa kanyang post at pinagmamasdan lang yung dalawang tao. 

Nakaraan ang ilang minuto napansin niya na nagtetext yung dalawang lalaki at dali-dali pumulot ng bato at pinagbabato ang gate ng village. Pinuntahan ng kaibigan ko yung dalawang tao at pinagsasabihan. Hindi pa rin huminto sa pagbabato ng gate at nag-iingay na sa tapat. Tila may hinahanap na tao sa loob ng village. Pinuntahan na ng kaibigan ko yung dalawang tao at binantaan na tatawag ng barangay kung mangugulo uli sila. Habang pabalik sa guard house ang kaibigan ko at nakatalikod sa kanila, nasaksak ang kaibigan ko sa tagiliran. Biglang tumakbo sila at nawala na parang bula. Buti nakita siya ng isang may-ari ng village na pinaglilingkuran niya sa gitna ng daan sa entrance ng village. Dali-dali siyang dinala sa ospital at nakaligtas sa kamatayan., kuwento niya. Grabe naman po ang nangyari sa kaibigan ninyo. Kayo po kunwari may nangyari parang ganun dito sa school. May nag-aamok na tao sa labas. Handa na po ba kayong mag buwis ng buhay para lang sa mga binabantayang gusali at estudyante?, tanong namin. Napaisip ng matagal si Nocete sabay lagay ng kamay sa bulsa. Siyempre naman. Madami ang buhay ang pwedeng mawala at kawawa ang mga bata. Trabaho namin na protektahan ang mga tao dito. Kaya pag dumating ang pangyayaring iyon ay baka magaya din ako sa kaibigan ko., sagot niya. Mahirap na sinagot ni Nocete madaming tanong at damang dama mo sa kanya ang pag-iisip niya sa kanyang pamilya. 

Habang dumadami ang mga estudyanteng pumapasok, nagpasya na kami na ihinto na ang pagtatanong dahil madami ang nakakarinig sa aming mga pinag-uusapan. Nagpasalamat kami kay Nocete sa kwetuhan namin at sa oras na binigay niya para sa amin kahit hindi niya alam na interview na pala ang ginagawa namin. Matapos naming magawa ang interview, napagpasiyahan namin na pag-usapan ang aming paksa pagkatapos ng mahal na araw ay kailangan namin magbigay ng mga opinion namin sa isa’t-isa. Nalaman namin sa aming pakikipanayam kay Nocete na mahirap ang buhay ng isang security guard. Mahirap ang ginagawa nila sa pang araw-araw. Mapapansin natin na magalang, mabait, palangiti at madaling lapitan ang mga sikyo pero para silang mga nakamaskara na tinatago ang mga nararamdaman sa loob ng damdamin ng isang sikyo. Kahit lagi silang nandiyan para mag bigay ng tulong o impormasyon tungkol sa gusaling papasukan dadating ang oras na magiging mag-isa na lang sila sa loob ng isang napakalaking gusali. Walang makausap at walang kasama, nagagawa nilang tumagal ng ilang oras na nagbabantay ng kanilang nasasakupan. Kahit antok-antok na sila ay pilit nilang dinidilat ang kanilang mga mata sa oras ng duty. Kahit malungkot o may dinaramdam ay dapat magampanan ang trabaho ng 100%. Ang mga sikyo ay mga normal na tao rin kagaya natin. Kahit akala natin na para silang mga sundalo na matigas at matatapang, para silang mga sanggol na naghahanap ng kasama, umiiyak pagnalulungkot, nagugutom at nag-iisa. Naaapektuhan din sila ng kanilang mga emosyon at nararamdaman lalong lalo na kapag ang pamilya nila ang kanilang naiisip. Karamihan ay nahihiwalay sa pamilya para lang matustusan ang mga gastusin at pangangailangan ng pamilya. May iba naman na milya o mga pulo ang pagitan ang agwat nila sa kanilang pamilya. Wala silang ibang paraan kung hindi makipag-usap sa cellphone o mag-text. Kadalasan ay buhay ang nakataya sa pagbabantay ng isang sikyo. Hindi maiwasan na may mga masasamang loob ang gumagawa ng mga illegal na aksyon sa lugar ng sinasakupan ng mga sikyo. Mga magnanakaw, bandido, masamang tao o kriminal ang naiinkwentro ng isang sikyo. At kadalasan, buhay nila ang nasasakripisyo para lang mapangalagaan ang kanilang binabantayan. Sa panahong ngayon, lalo na sa Pilipinas mapapansin na mahirap ang buhay ng mga sikyo. Kadalasan ay buhay nila ang nalalagay sa peligro. Halimbawa nito ay mga nasa balita na ang mga sikyo ay naiipit sa ginta. Sila ay pinapatay o kaya naman peligrong nasusugatan sa mga engkwentro sa mga masasamang loob na gumagawa ng mga illegal na bagay sa lugar ng sinasakupan. Kung ikaw ba naman ang kriminal at may masama kang balak sa isang lugar, siyempre kelangan mong siguraduhin na mapatumba mo ang mga guwardiya sa paligid pa maayos na magawa mo ang masamang plano mo. 

Minsan naman ay baliktad ang nagiging pangyayari, imbes na ang mga sikyo ang tumutulong sa mga tao, sila pa ang nakakapagpahamak sa mga ito. Halimbawa nito ang trahedyang nangyari sa Paco Manila kung saan ay binaril at pinatay ng dalawang sikyo ang isang businesswoman dahil sa perang dala nito. Hindi lahat ng sikyo ay mabubuti, mayroon din mga ibang gumagamit ng dahas at kapangyarihan dahil sa kumakalam na sikmura. Kaya dapat mapanatili natin ang kalidad ng pagsasanay sa mga sikyo. Ang bata ng RA 5487 na nag sasaad An act to regulate the organization and operation of private detective, watchmen or security guards agencies. Sinasabi ng batas ang mga karapatan, requirements o pangangailangan ng isang sikyo. 

Masasabi nating kulang ang mga binibigay ng batas. Kelangan ng mga insurance o tulong pinansyal ng mga sikyo dahil sa kaliitan ng mga sweldo. Ayon sa Jobstreets, ang sweldo ng mga security guard ay umaabot sa P10,000 hanggang P15,000 depende sa binabantayan. Ang seguridad ng isang bagay ay puwede maging asset ng isang nagmamayari ditto. Kaya kelangan pag tuonan ng pansin ang mga bagay katulad ng seguridad. Paano ba masosolusyonan ang problemang pinansyal ng mga sikyo? Maaring maging solusyon dito ay ang pagtaas ng sahod. Alam natin na mahirap ang trabaho ng isang sikyo. Para lang silang mga magsasaka na kumakayod sa bukid, napapagod, nahihirapan, naalipusta, napapahamak at nasasaktan. Kaya kelangan din natin silang pangalagaan. Sila ang nagpo-protekta ng mga kagamitan natin at nagpapanatili ng seguridad sa lugar. Minsan nakalulungkot isipin na dahil sa kawalan ng pera ay nagagawa nilang gumamit ng dahas gamit ang mga bagay na pinagkatiwala sa kanila katulad ng mga armas at mga pangproteksyon na mga gamit. Kung maari lamang gumawa ng batas na nakahiwalay at nag tatalakay lamang sa mga sikyo. I prioritize ng batas na ito ang mga benepisyo, seguridad sa trabaho, insurance at mga tulong pinansyal sa mga sikyo. 

Natutunan namin sa pag-aaral na ito na hindi lang pisikal ang hirap na nadarama ng isang sikyo kundi emosyonal at pinansyal din. Natutunan namin ang mga bagay na umiikot sa mundo ng isang sikyo. Nalaman namin ang mga basic knowledge na kelangan ng isang sikyo para maprotektahan ang binabantayan. Nalaman namin na ang mga sikyo ay dumaraan sa isang mahirap na pagsasanay para mapanatili at magampanan nang maayos ang kanilang mga trabaho. Ang mga pagsasanay na ito ay dumadaan sa isang masusing traing kung paano ang gagawin sa mga oras ng mga emergency. Nalaman din namin na ang mga sikyo ay kadalasang nagiging emosyonal sa mga panahon ng mga okasyon lalu nat nawawalay sila sa kanilang pamilya. Madalas ay namimiss nila ang kanilang mga pamilya sa mga oras na ito. Natuklasan din namin ang mga karapatan ng isang sikyo na nakasaad sa batas. 

Nais namin na matulungan ang mga sikyo na nahihirapan sa mga lugar na kanilang binabantayan na hindi komportable sa isang tao. Ito ay para magampanan nila ang kanilang trabaho nang hindi nagkakasakit at walang lakas na nasasayang. Malaking epekto sa aming buhay ang pag-aaral na ito dahil tumaas ang aming respeto sa mga sikyo na nakakasalubong namin. Naiisip namin ang kanilang mga sakripisyo para sa pamilya. Maituturing na mga modernong bayani ang mga sikyo dahil pinapahalagahan nila at binabantayan mabuti ang mga bagay na kanilang naatasang bantayan. 

 Isang araw sa pagpasok namin sa paaralan, nagulat kami na iba na ang guwardiya na nagbabantay at tumitingin ng mga gamit. Tinanong naming kung nasaan na si Nocete. Nagpalit na daw ng ahensya ang paaralan kaya lumipat na si Nocete ng lugar. Lungkot ang naramdaman namin dahil ilang linggo lang ang makalipas nang matapos namin ang aming etnograpiya. Kung kailan namin mas na-appreciate si Nocete bigla naman siya mawawala. Hindi mawawala sa mga isip namin ang buhay ni Nocete. At sa tuwing makakasalubong kami ng guwardiya ay respeto at pang-unawa ang aming mararamdaman dahil sa isang tao na handog ng kuwento ng kanyang buhay. 

Kung nasaan man si Nocete ngayon ay mapalad ang kanyang mga binabantayan dahil matapang at mabait ito. Balang araw ay makikita din namin siya at masasabing Saludo kami sayo, sir!. 

ISANG ETNOGRAPIYANG TUMATALAKAY SA BUHAY NG ISANG GUWARDIYA 

 AMA COMPUTER COLLEGE FAIRVIEW CAMPUS  

IPINASA KAY: G. Raymond cuison 

Ipinasa nina: Mamoransing, Rhessan Jan R. Poquiz, Princess Mae C. Almendarez, Edjhir M. Fabia, Almira Diora M. De Guzman, Dheyjem Liquiran, Ernalene Q. Pugal, Reygan Jay Casanova, Adrian Abril 2013 Sangunian: www.lawphil.net www.wikipedia.com www.guardnow.com Google translate www.ehow.com www.gmanetwork.com www.jezebel.com www.jobstreet.com.ph